Fotografie
Photographie

Le sanatorium de Beelitz-Heilstätten, un des plus grands au monde, s'étend sur une superficie de 200ha. Le sanatorium a été construit sous forme de pavillons indépendants. Le centre s'étend d'ailleurs des deux cotés de la route. Il a été érigé à un endroit isolé (comme la plupart des sanatoriums) et disposait de sa propre centrale électrique. Déjà à cette époque, on utilise la cogénération, la chaleur restante est utilisée pour chauffer les batiments.

Le sanatorium a été construit en 1898 pour héberger des tuberculeux. Il est important que les patients séjournent au grand air. On prévoit ainsi des galeries et des passages couverts, mais hélâs, le climat n'est pas propice à la promenade.

Chaque batiment dispose de grandes arrivées d'air chaud (en provenance de la centrale électrique) via des couloirs sous-terrains qui s'étendent sur tout le centre. L'air est constamment renouvellé, ce qui réduit les risques de contagion. Le chauffage central, qui est de plus en plus souvent employé pour le chauffage de grands batiments n'est pas utilisé ici. Et en effet: quand tu visites le centre, tu ne vois nulle part de tuyauteries pour le chauffage central.

Le centre a été réquisitionné par l'armée (impériale, à l'époque) lors de la première guerre mondiale, et un des patients les plus connus était un certain Adolf Hitler.

La découverte de la peniciline à la fin de la seconde guerre mondiale sonne à moyen terme le glas des sanatoriums. Il en va de même des centres traitant les patients atteints de polio. Chez nous, la plupart des sanatoriums se sont reconvertis en colonies de vacances, en centre de traitement de maladies chroniques (asthme, mucoviscidose, rhéhabilitation, et même obésité), hômes pour personnes agées ou ont disparu. Le sanatorium de Beelitz-Heilstätten a subit un sort totalement différent.

Le centre sera repris par l'Armée Soviétique à la fin de la seconde guerre mondiale et servira d'hopital militaire jusqu'au retrait des forces soviétiques en 1994. Il hébergera Erich Honecker après la chute du mur de Berlin, alors qu'il est recherché par les forces allemandes.

Les soldats russes quittent le centre en 1994. Une tentative de remise à jour est tentée, mais faute de moyens, le centre est laissé à l'abandon. Seul une des ailes est encore utilisées (pavillon neurologique). Contrairement aux ruines des sanatoriums et colonies de vacances en Belgique, les visiteurs sont autorisés à visiter les lieux. Nous avons passé toute une journée à l'ancien sanatorium.

Il y avait un second sanatorium aux alentours, celui de Brandenburg près de Oranienburg, au nord de Berlin.

Onze eerste fotografische uitstap was naar Beelitz-Heilstätten, een sanatorium dat eind van de 19de eeuw gebouwd werd, en gebruikt werd tot 1994. Tuberculose was toen endemisch in Europa ten gevolge van de slechte levensomstandigheden. De instelling was één van de grootste van de wereld en strekte zich uit over 200ha. Het bestond uit verschillende paviljoenen aan beide kanten van de hoofdweg.

Het centrum was op een geïsoleerde plaats gesitueerd (om contaminatie van de bevolking tegen te gaan) en had zijn eigen stroomvoorziening. Er werd toen al aan co-generatie gedaan: de restwaarmte werd gebruikt om de gebouwen te verwarmen. Het is belangrijk dat de patienten verse lucht krijgen. De streek heeft geen warm klimaat, en daarom werden de gebouwen verwarmd met een warme luchtstroom. De paviljoenen zijn verbonden door ondergrondse gangen waardoor hete lucht gepompt werd. Centrale verwarming (dat toen meer en meer gebruikt werd voor het verwarmen van grote gebouwen) werd hier niet toegepast. Als je tegenwoordig de gebouwen bezoekt, merk je op dat er nergens leidingen voor de centrale verwarming lopen.

Tijdens de eerste wereldoorlog werd het centrum gebruikt door het leger. Een van de meest bekende personen die er verzorgd werd was Adolf Hitler.

De ontdekking van peniciline betekent op termijn het einde van de sanatoria. Het aantal patiënten met tuberculose en polio vermindert en de instellingen moeten zich aanpassen, vakantiekolonies of rust- en verzorgingstehuizen worden als ze niet willen verdwijnen. De situatie van Beelitz-Heilstätten is verschillend, aangezien het door de militairen werd overgenomen. Daardoor kon het veel langer blijven bestaan in nagenoeg zijn originele vorm.

Na de tweede wereldoorlog wordt het centrum overgenomen door het leger van de USSR. Het centrum zal een korte tijd onderdak bieden aan Erich Honecker na de val van de Berlijnse Muur. Het Rode Leger vertrekt in 1994. Het centrum is nu volledig verlaten (op een klein paviljoen na dat voor neurologische diensten gebruikt werd), maar in tegenstelling met belgische instellingen die voor het publiek afgesloten zijn, worden bezoekers toegelaten op het terrein en in de gebouwen. We hebben één dag zitten shooten in het sanatorium.

Terwijl de eerste keer de deuren wijd open stonden, was alles afgesloten de tweede keer. We konden nergens meer binnen en we hebben zelfs bezoek van de politie gekregen. De reden kan u lezen op de pagina over ons tweede bezoek aan Berlijn.

Alors que tout était ouvert lors de notre première visite, des ouvriers avaient barricadé pratiquement toutes les ouvertures lors de notre seconde visite. Nous avons même eu la visite de la police. La raison de ce changement: lisez le reportage de notre seconde visite à Berlin.

Urbex

Tout à disparu, sauf ce qui rapporte à court terme: le Checkpoint Charlie où les touristes peuvent se faire photographier pour 1 euro (2 euro en été).

Demande à un jeune allemand ce que RIAS veut dire, et il ne pourra pas te répondre. RIAS (Rundfunk im amerikanischen Sektor) était un émetteur de radio américain émettant en allemand dans le secteur (libre) de Berlin. Pendant des décennies, c'était la voix (et la voie) de la liberté et les émissions pouvaient être captées dans une grande partie de l'Allemagne de l'Est.

Veel van de urbex-elementen die Berlijn uniek maakten zijn aan het verdwijnen. Er blijft bijna niets meer over van de Berlijnse muur en oude fabrieken moeten plaats maken voor lelijke kantoorgebouwen en woonblokken. Berlijn is een historische stad die getuige was van de strijd tussen het communisme en het capitalisme. Het capitalisme heeft gewonnen, en dat mag geweten zijn: overal zie je reklamepanelen. In vergelijking met foto's van de partijsecretaris is het wel een kleine verbetering. Duitsland wilt echter zijn verleden zo spoedig mogelijk vergeten (hebben ze ook al gedaan met de tweede wereldoorlog), en er blijven nauwelijks sporen over van hetgeen nog geen twintig jaar geleden gebeurt is.

Enkel wat op korte termijn geld kan opbrengen blijft bestaan: de Checkpoint Charlie waar toeristen zich voor 1 euro kunnen laten fotograferen.

Vraag je aan een jonge duitser wat RIAS betekent heeft, en hij zal je niet kunnen antwoorden. RIAS (Rundfunk im amerikanischen Sektor) was een Amerikaanse zender in het vrije gedeelte van Berlijn. Het verzorgde radioprogramma's in het duits en was letterlijk de stem van de vrijheid, van het einde van de tweede wereldoorlog tot aan de val van de Berlijnse Muur in 1989. De uitzendingen konden in een groot deel van communistisch Duitsland ontvangen worden.

RIAS Berlin