Batterijladers

Bij iedere soort batterij hoort een specifieke lader. Lithium- en loodbatterijen zijn zo toestelgebonden dat er meestal geen algemene laders bestaan (hoewel er laders voor loodbatterijen bestaan, maar die zal je niet in de brico vinden).

Als er ooit lithiumbatterijen in een standaard-formaat aangeboden worden (bijvoorbeeld het 2/3 AA formaat), dan zal er ook een markt voor dergelijke laders ontstaan. De kip of het ei? Zonder toestellen die specifiek dit formaat gebruiken is er ook geen markt voor dergelijke batterijen, en dus voor laders.

Voor de modelbouw bestaan er lithiumpacks, maar die zijn niet bekend bij het grote publiek.

Voor de gebruiker zou een lithiumbatterij met een gestandardiseerd formaat een grote aanwinst zijn (hoge capaciteit, en mogelijkheid de batterij te vervangen na een paar jaar zonder het toestel te moeten weggooien). Fabrikanten zien het echter niet zo, en dus: geen lithiumbatterijen voor huishoudelijk gebruik, geen algemene laders, en geen toestellen die van de voordelen van de vervangbare lithium-batterijen profiteren. Lithium-batterijen gaan minder lang mee dan NiMH batterijen, en de klok begint te lopen vanaf de fabricagedatum.

Er zijn echter een paar algemene laders voor lithiumbatterijen voor fototoestellen. Canon gebruikt dezelfde batterij in een groot aantal middenmoot toestellen (20D, 30D, 40D, 50D): voor onafhankelijke fabrikanten is het lonend van een eigen batterijlader (naast alternatieve batterijen) op de merkt te brengen.

Deze oplader voor in de auto heeft mij al vaak geholpen: het is niet de eerste keer dat ik vergeten ben mijn batterijen op te laden voor een shoot, en dan kan ik ze nog opladen tijdens de rit. Vaak gebeuren de shoots op verschillende plaatsen, en tijdens de verplaatsing worden de batterijen voldoende opgeladen.

De batterijen worden volgens het “float” principe geladen: een lege batterij zal snel opladen tot 50%, terwijl een bijna-volle batterij slechts langzaam bijgeladen zal worden.

• Trage lader, meestal met een laadstroom van 50mA (oude laders die geschikt waren voor NiCd-batterijen) tot 100mA à 200mA (recentere trage laders specifiek geschikt voor NiMH-batterijen).

  NiCd en NiMH batterijen kunnen continu geladen worden op 1/10 van hun nominale capaciteit (dus 0.1C); trage laders zijn dus beschikbaar met een stroom van 50mA tot 200mA. Deze lage stroom heeft geen nadelige invloed: het laden zal enkel zeeeeer traag gebeuren. Laad je een batterij met een capaciteit van 2700mAu met een lader van 50mA, dan heb je 54 uren nodig (meer dan twee dagen!). Omdat het rendement van de batterij niet 100% is, is de batterij ook niet 100% geladen na die 54 uren. Beperkt het laden tot maximaal één week, want anders kunnen de batterijen intern kristaliseren (met een capaciteitsverlies als gevolg). Een sterke ontlaadstroom (het gebruik in een flitser is ideaal!) kan de kristallen opnieuw afbreken.

• Lader met timer-funktie, dit zijn laders die eerst met een hoge stroom laden, en dan overschakelen op een lagere laadstroom. Een nadeel is dat de laders dom zijn: ze kunnen niet weten dat de batterijen niet volledig leeg zijn. Overladen (vooral op hoge stroomsterkte) is zeer schadelijk voor de batterijen. Worden de batterijen warm, dan is het een teken dat de toegevoerde electrische energie niet door de chemische reaktie opgenomen werd, maar gewoon in warmte omgezet werd. Hierbij gaat ook een deel van de elektroliet verloren.

  Overigens zijn de oudste timer-laders redelijk onschuldig geworden, juist door de capaciteitsverhoging van de nieuwere batterijen. Een volle batterij van 500mAu laden met een stroom van 300mA (0.6C) is funest, maar een moderne batterij met een capaciteit van 2700mAu kan deze stroom (0.2C) beter verdragen.

• Intelligente laders, deze zouden minstens een aantal parameters in de gaten moeten houden: de celtemperatuur (als de batterij vol is, dan wordt de toegevoegde energie in warmte omgezet) en de celspanning (de klemspanning daalt lichtjes als de batterij vol is: minus-delta-t-methode). De celspanning daalt met minder dan 50mV als de batterij vol is. Een timer moet ook aanwezig zijn voor het geval dat de lader de andere parameters niet heeft kunnen detekteren (zeer koude omgeving, oudere batterijen met een onduidelijke knik). Na het snelladen schakelt het toestel over op druppelladen dat onschadelijk is.

• Supersnelle laders, dit zijn laders die de batterij in een uur kunnen opladen. Voor de batterij is dit niet ideaal. Als de batterij niet volledig ontladen was kan er overlading gebeuren met zeer sterke capaciteitsterugval als gevolg. Batterijen die 1000 keer opgeladen kunnen worden zullen misschien maar 100 keer meegaan als ze in een dergelijke lader opgeladen worden.

• Laders per element dit zijn intelligente laders die ieder element individueel laden. De lader kan de laadtoestand van ieder element bepalen en de lading stoppen als het element volgeladen is. Met deze lader is het mogelijk batterijen te laden die min of meer ontladen zijn: het laadproces stopt als het element geladen is. De bekendste lader uit deze reeds is de Powerex MH-C9000. Deze lader heeft nog extra funkties zoals het refreshen van cellen die een tijd niet meer gebruikt zijn geweest en het bepalen van de capaciteit.

Hoe hoger de laad- of ontlaadstroom, hoe belangrijker dat dit is.