Fotografie

Fotografie » Digitale doka » Printen » Print on Demand

Indien je een groot aantal foto's wenst uit te printen, of je wilt een boek of een folder maken, dan ga je best naar een afdrukcentrale.

Gespecialiseerde drukkerijen werken meestal volgens het principe van de "Print on Demand", er wordt slechts iets uitgeprint als er vraag naar is. Schoolboeken worden zo gedrukt, maar ook uitverkochte boeken worden in zeer kleine oplages gedrukt als er vraag is. Uitgeverijen hebben een groot aantal boeken in hun bestand: het zijn PDF versies die naar de drukker gestuurd worden als er vraag is. Het is mogelijk één enkele boek te drukken.

Men gebruikt een laserprinter voor teksten en een inkjetprinter voor foto's en fotoboeken. Het papier wordt continu aagevoerd via rollen (rotatiepers). De vellen worden op maat gesneden na afdruk.

Afdrukcentrales voor particulieren

Een afdrukcentrale is de enige oplossing als je een fotoboek wilt maken (of brochures en dergelijke), maar is ook aangewezen als je op groot formaat wilt printen. Wens je een groot aantal foto's uit te printen, dan is een afdrukcentrale meestal goedkoper: fotopapier voor de inkjetprinter is redelijk duur, en daar moet je nog de inkt bijtellen.

De afdrukkwaliteit als je via een afdrukcentrale gaat is stabiel. Als je de inktcartridge van een inkjetprinter moet vervangen, dan kan je een kleurzweem hebben op de volgende afdruk. Dit is goed merkbaar bij zwart-wit afdrukken (waarbij de printer toch nog kleurinkt gebruikt). Op een afdruk zie je dat er van inktcartridge gewisseld is geweest, door een band met licht afwijkende kleuren.

Vaak weet je niet wat je moet verwachten als je foto's door een afdrukcentrale laat maken. Foto's die op een computerscherm bekeken worden lijken helderder en met mooiere kleuren dan een afdruk op papier, en dit is ook normaal.

Indien het mogelijk is, maak enkele afdrukken thuis met je inkjetprinter en vergelijk de afdrukken met wat je van een afdrukcentrale bekomt (zelfde foto's). Zo zie je het verschil tussen een thuisafdruk en een afdruk via een centrale. Je kan dan de foto's eventueel bijwerken voor je ze naar de centrale stuurt.

Werk altijd met een gespecialiseerde afdrukcentrale zoals Pixum voor het afdrukken van grote reeksen foto's of het maken van een fotoboek, dan ben je zeker dat je dezelfde kwaliteit bekomt bij iedere afdruk. Vroeger liet je je foto's ook afdrukken bij Kodak, want je wist dat een Fuji afdrukcentrale foto's met een andere kleurtint gaf.

Maak geen beroep op algemenen handelaren zoals Kruidvat of Hema: deze handelaren drukken de foto's niet zelf af, maar doen beroep op een afdrukcentrale. Het is mogelijk dat de handelaar met meerdere afdrukcentrales werkt, en een tweede bestelling kan door een andere drukker afgehandeld worden met kleine kleurverschillen tot gevolg.

Gimp en Gamma

Om te zien hoe een foto effektief uitgeprint zal worden, kan je onder Gimp de gamma-waarde instellen. Selecteer de gamma-filter en zet de waarde op 0.95. De filter wijzigt de foto niet, maar past enkel de schermweergave aan. Met een gamma-waarde van 0.95 wordt de foto wat donkerder gemaakt, zoals die uitgeprint zal worden.

Om te achterhalen welke gammawaarde je effektief moet gebruiken, moet je een testafdruk laten maken door de afdrukcentrale en de ontvangen foto's vergelijken met de bijhorende schermweergave. Je past de gamma-waarde aan totdat beide dezelfde tonaliteit hebben.

Papiersoorten

Vaak is het ook mogelijk af te drukken vanaf een andere breedte (9 of 13cm), raadpleeg de site van de afdrukcentralen om te zien wat mogelijk is.

De scheikundige ontwikkeling wordt niet meer gebruikt: de ontwikkeling is complex, traag en er worden giftige produkten gebruikt die tegenwoordig niet meer in het milieu mogen gedumpt worden. "Fotografisch papier" is een papiersoort met een doorzichtige bovenlaag die de kleurstoffen gecontroleerd opneemt. Mat en half-mat papier gebruiken dezelfde drukprocédé, maar met papier met een andere soort bovenlaag.

Ziehier een lijst van de meest voorkomende papiersoorten, van mat to glanzend:

• Mat papier: gecoat papier, de bovenlaag bestaat uit kaolin en bindmiddelen (de kaolinlaag op zich is niet stevig genoeg en heeft een onderlaag nodig).

  De wergave is zeer natuurgetrouw maar een beetje flets (in vergelijking met een schermweergave). Dit soort papier is minder gevoelig voor vingerafdrukken en is dus aangeraden voor brochures en folders die door veel mensen bekeken worden. Dit papier is op zijn plaats in fel verlichte ruimtes (toonzalen en winkels) omdat het de reflekties onderdrukt.

• Half mat of satiné (zijdeglans): dit is glanzend papier dat een oppervlaktebehandeling gekregen heeft om de storende reflekties tegen te gaan.
• Luster: mat papier dat een extra behandeling gekregen heeft om de oppervlakte zo effen mogelijk te maken.

  Het zijn twee verschillende behandelingen, maar de fabrikanten gebruiken de benamingen door elkaar. De kleuren zijn feller, maar zonder dat er storende reflekties op het papier zijn. Dit papier kan je algemeen gebruiken (alle toepassingen).

• Glanzend papier: de oppervlaktelaag is doorzichtig en neemt de kleurstoffen op. De kleuren zijn fel en het contrast is hoger dan bij de andere papiersoorten. De bovenlaag kan een soort silica zijn (halfmat tot glanzend) of gelatine (zeer glanzend). De twee soorten bovenlagen zijn doorzichtig maar nemen de kleurstoffen op op een andere manier (in d epraktijk heeft dit geen invloed op de uiteindelijke afdruk).

  Papier met een gelatine bovenlaag wordt vaak "fotopapier" genoemd omdat de chemische foto's ook uit gelatinelagen bestonden. Na de afdruk krijgt de gelatinelaag meestal een soort vernis om de gelatine te stabiliseren (gelatine heeft de neiging water te absorberen en plakt aan de vingers). "Glanzend fotopapier" is het papiersoort dat het meest blinkt.

  Glanzend papier is minder geschikt om voornamelijk teksten weer te geven. Het contrast is te hoog en de letters lijken te "mager". Dit laatste is een natuurlijk effekt die ontstaat bij het printen: om het vloeieffekt te beperken wordt alles magerder gedrukt dan normaal, maar voor teksten is dit niet nodig.

Bij Pixum kan je een papierboekje bekomen met afdrukken op de verschillende soorten papier. Het boekje is niet gratis maar wordt terugbetaald bij een eerste bestelling.

Er zijn twee soorten afdrukwijzen: "premium" waarbij de afdruk op hoogwaardige offset lijkt (afdruk met drukkerijraster) en "foto" waarbij het raster niet zichtbaar is (afdruk lijkt op een inkjetafdruk).