Fotografie


Fotografie » FAQ en tips » Zeer lange sluitertijd

Hoe kan je met een (zeer) lange sluitertijd werken als er volop zon is? Er zijn twee mogelijkheden: het gebruik van een ND filter (grijsfilter) of verschillende opeenvolgende belichtingen van eenzelfde beeld.

Naast de klassieke ND filters bestaan er ook verschillende grijsverloopfilters.

Zoals de ND filters worden deze bijna uitsluitend gebruikt voor landschapsfotografie.

Multi-belichting

Het is echter mogelijk een effekt van een lange sluitertijd te bekomen zonder een ND filter te moeten gebruiken. Het zijn de smartphones die ons hier de weg tonen. Smartphones hebben maar één manier om de belichting bij te stellen, en dat is de sluitertijd, en als er veel licht is, is de sluitertijd in ieder geval bijzonder kort.

Er bestaan echter apps die toelaten automatisch een reeks foto's te nemen, en die dan combineren tot één enkele composiet-foto. Om een vloeiend effekt te bekomen waarbij de individuele beelden niet meer te zien zijn moet je minstens 10 foto's nemen. Er is maar één probleem: je moet je toestel echt stevig vastzetten om een aanvaardbaar resultaat te bekomen.

Je kan hetzelfde doen met een spiegelreflex. Zoals bij foto's met een klassieke lange sluitertijd (nachtfoto's) moet je een goede statief gebruiken. Gebruik een vertraagde werking (de foto wordt 2 seconden na het indruikken van de ontspander genomen), daardoor is het toestel stabieler als de foto genomen wordt.

Software

Met bepaalde HDR toepassingen kan je ook foto's combineren tot één foto, maar hier zal je minstens tien foto's moeten combineren, en geen drie zoals gewoonlijk het geval is met HDR.

Indien je geen aangepaste software hebt, dan kan je eenzelfde funktie bereiken met Photoshop, maar het is een lange weg. Veronderstel dat je een 20-tal foto's moet combineren.

  1. Laad de eerste foto in het geheugen en sla die op onder een andere naam.
  2. Laad de volgende foto, kopieer de foto naar de klembord (copy) en verwijder de foto uit de fotosoep.
  3. Bij de eerste foto: maak een nieuwe laag aan in normale modus met 50% transparantie en plak er de foto uit de klembord (paste).
  4. Verschuif de nieuwe laag zodat beide beelden over elkaar liggen
  5. Verlaag de transparantie van de bovenste laag volgens de tabel hieronder
  6. Combineer beide lagen tot één enkele laag.
  7. Herhaal alle stappen behalve de eerste tot alle foto's gecombineerd zijn
234567891011121314151617181920
5033252017171211109887766655

De reden dat je met een verminderde transparantie moet werken, is dat het effekt van de opeenvolgende foto's hoger en hoger wordt, omdat we iedere keer een foto combineren met een afbeelding die al een combinatie is. De laatste foto's moeten evenveel invloed hebben als de eerste foto's.

Het zal waarschijnlijk nodig zijn de beeldscherpte van de uiteindelijke foto te verhogen. Door de combinatie van talrijke foto's die niet noodzakelijk perfekt identiek gecadreerd zijn zal je beeldscherpte verliezen. Maar zelfs door de beeldscherpte heel hoog in te stellen zal je geen ruis in beeld bekomen, want de combinatie van meerdere beelden vermindert de ruis, dit is wiskundig bewezen. En aangezien je foto's bij vol zonlicht combineert heeft iedere foto al weinig ruis.

Indien je met kleinere beelden werkt en je hebt voldoende werkgeheugen, dan kan je iedere foto op zijn eigen laag in de uiteindelijke foto zetten, en dan de lagen combineren tot één beeld.

Focus breathing

Bij de multi-belichting is het nodig in manuele scherpstelling over te gaan (je doet een scherpstelling voor de eerste foto en zet dan het toestel in manuele modus). Hier ook is de reden nogal technisch. Als je landschappen fotografeert, dan zal het toestel op verschillende plaatsen scherpstellen bij iedere foto: op golfslag bij de eerste foto, op een schelp bij de tweede, op de achtergrond bij de derde, enz (behalve als je enkel de middelste sensor zou gebruiken voor de scherpstelling).

Bij een gewone landschapsfoto speelt dit niet zo'n grote rol, wel bij de combinatie van verschillende foto's met verschillende optische eigenschappen. Lenzen hebben namelijk een ongewenst effekt, die in normale omstandigheden niet opvalt, namelijk focus breathing. Bij het scherpstellen verandert namelijk de beelduitsnede. Bij bepaalde lenzen is dit onvermijdelijk (prime lenzen met unit focussing), bij andere lenzen valt het effekt nauwelijks op, maar bij enkele lenzen is het effekt duidelijk merkbaar (Nikon 70-200).

Bij normale foto's mag dit effekt gerust verwaarloosd worden, maar als je een 10-tal foto's moet combineren met allemaal een andere scherpstelafstand, dan bekom je een beeld met radiale bewegingsonscherpte, het beeld is scherp in het midden en vertoont alsmaar meer bewegingsonscherpte naar de kanten (explosie-effekt). Het effekt kan mooi zijn, maar dit is hier niet de bedoeling. Het effekt kan achteraf bijgevoegd worden in Photoshop, en hier kan je het effekt ook doseren.

Het resultaat?

Origineel
Gecombineerd


Het resultaat van de multi-belichting is niet denderend. Bij deze testfoto's aan de haven van Oostende was er nogal wat wind, zodat het resulterend beeld bewegingsonscherpte vertoont, en dit zelfs met een heel zware statief en sluitervertraging, zie voorbeeldfoto links.

Bij iedere foto die je bijvoegt moet je dus controleren en eventueel de nieuwe laag verschuiven. Dan bekom je wel een scherp beeld (zie rechts). Het is een reeks opdrachten die je op iedere foto (laag) moet uitvoeren.

Het is beter van over een toestel met een intervalfunktie te kunnen beschikken. Het toestel neemt dan bijvoorbeeld een foto om de 5 seconden, en dit gedurende 2 minuten zonder dat je het toestel moet aanraken éénmaal de operatie gestart.

Maar zelfs dan, de 20 gecombineerde foto's hebben niet de look van een echte foto met lange sluitertijd. Je ziet nog teveel de individuele foto's, zie bijvoorbeeld de radar en het breken van de golven tegen de rotsen op het voorplan.

Lange sluitertijd

Met een lange sluitertijd kan je spookachtige effekten bekomen. Maar in volle zon, is de langste sluitertijd dat je kan bereiken een sluitertijd van 1/30 (met de laagst mogelijke sensorgevoeligheid, dus 50 ISO en de kleinst mogelijke bruikbare opening van ƒ/16). Zelfs als je het beeld één stop zou overbelichten, toch zit je met een langste sluitertijd van 1/15. Daguerre had toch wel geluk, dat hij over ongevoelige fotografische platen kon beschikken!

Paginas die volgens Google je zouden kunnen interesseren

-