Als je de geschiedenis van de filmindustrie bestudeert, dan kom je soms zeer vreemde verhalen tegen.
Fotografische film is niet enkel gevoelig voor zichtbaar licht, maar ook voor andere soorten straling.
- Films mochten niet door de luchthavencontrole passeren (X-stralen) maar moesten apart gecontroleerd worden.
- Om de blootstelling aan ioniserende straling vast te stellen werden er badges gemaakt waarin een stuk film opgesloten werd tussen twee vellen zwart plastiek. Aan de hand van de sporen op de ontwikkelde film kon men de soort straling vaststellen.
Vanaf 1946 begonnen bepaalde klanten van Kodak te klagen dat de nieuwe films die ze juist gekocht hadden een sluier vertoonden. Het waren heel specifieke loten die in de staat Indiana gemaakt werden voor toepassing in hospitalen (radioscopie). Kodak heeft het fenomeen bestudeerd en kwam tot de constatatie dat de kartonnen verpakking van die specifieke loten radioactief was. Het karton bevatte radioactief jodium.
In die tijd had Kodak een eigen laboratorium voor kernonderzoek (Kodak maakte verschillende soorten films, ook films die gevoelig waren voor ioniserende straling). Ze wisten dus heel goed wat er gaande was. De verpakking werd gemaakt op basis van maispulp. Zowel het rauw materiaal (de bladeren en de stengels van de maisplanten) als het water dat gebruikt werd was besmet.
De contaminatie bleek een resultaat te zijn van de eerste atoomproef in het Alamogordo-woestijn in New Mexico op 16 juli 1945 (Trinity atoomproef). De radioactieve stoffen werden de lucht ingeslingerd en kwamen terecht in velden meer dan 1000 km ten noorden van de testsite. Met de regen kwamen de radioactieve stoffen in de velden en de waterlopen terecht.
Kodak contacteerde de Atomic Energy Commission, die een mededeling deed 'geen gevaar, geen probleem, bla-bla-bla' en Kodak uit de commissie wipte. Wat deed Kodak? We zitten in Amerika, dus: dreigen met een proces tegen de AEC. En zo kreeg Kodak de nodige informatie over de geplande atoomproeven, zodat het de nodige voorzorgsmaatregelen kon nemen. Niet enkel Kodak kreeg deze informatie, ook alle grote bedrijven die film produceerden.
En de bevolking in dit verhaal? Niet belangrijk. Terwijl de fallout zowel op de bladeren van de maisplanten valt als op de grassprieten die door koeien gegeten worden. In bepaalde streken was het melk zodanig radioactief dat het naar huidige normen niet meer gebruikt zou mogen worden (niveaus vergelijkbaar met melk in de streek van Tsjernobyl). Men schat dat deze atoomproeven 75.000 gevallen van kanker veroorzaakt hebben.
Men had de schade kunnen vermijden door jodiumpillen te verdelen (het lichaam wordt met jodium gesatureerd zodat het geen radioactieve jodium kan opnemen). Maar de economische fallout voor de filmindustrie was belangrijker dan de radioactieve fallout voor de bevolking. Later, als de bommen krachtiger werden, werden de tests uitgevoerd op eilanden in de Stille Oceaan.
En gelukkig dat we nu in het digitale tijdperk leven! Veel mensen hebben een eigen meteostation in de tuin. Het wordt tijd dat daar ook een geiger-teller bij komt!
Zo is er maar één testexplosie geweest in de woestijn van New Mexico, en dan de twee atoombommen op Hiroshima (uranium) en Nagasaki (plutonium). Er was juist genoeg uranium voor één enkele atoombom, en men is dan overgestapt op plutonium.
Bronnen:
- Kodak Film Fogged by the Trinity Test (1945).
Deze eerste atoomproef lag aan de basis van de radioactieve neerslag. - Atoomproef “Trinity”
- Rapport van de onderzoekscommissie in 1998
(Amerikaanse senaat)
Citaat:Kodak complained to the Atomic Energy Commission and that Government agency agreed to give Kodak advanced information on future tests, including 'expected distribution of radioactive material in order to anticipate local contamination.'
In fact, the Government warned the entire photographic industry and provided maps and forecasts of potential contamination. Where, I ask, were the maps for dairy farmers? Where were the warnings to parents of children in these areas? So here we are, Mr. Chairman. The Government protected rolls of film, but not the lives of our kids. There is something wrong with this picture.
Tegenwoordig worden filmstrips gebruikt als cumulatieve dosimeters voor werknemers die in de kernindustrie werken. De filmstrips zijn in een plastiek folie ingepakt zodat er geen licht de film kan belichten. Enkel radioactieve stralen kunnen door het plastiek. De filmstrips hebben verschillende gevoeligheidsniveaus zodat er een nauwkeurige meting over een zeer breed bereik mogelijk is.
Deze cumulatieve dosimeters worden nu aangevuld door electronische meters die een ogenblikkelijke meting geven, maar de cumulatieve meters zijn wettelijk verplicht om de blootstelling aan radioactieve stralen over een lange periode te meten. Eenmaal per maand worden de strips naar een gespecialiseerde labo gestuurd.
Men verkocht kruiken waarin een kleine radiumpastille bevestigd was zodat het water radioactief gemaakt werd.
Radioactiviteit werd toen aangezien als 'de bron van leven'. Deze reklame verdween plots na augustus 1945. Je vraagt je af waarom :)
