Kleurafdrukken

Kleurafdrukken worden meestal gemaakt vanaf een negatief, maar het is eveneens mogelijk te werken met diapositieven als basis.

De gevoelige lagen van het fotopapier komen overeen met die van een kleurnegatief. We hebben dus drie lagen die gevoelig zijn voor het blauw, het groen en het rood. Deze lagen produceren de gele, magenta en cyan kleurpigmenten. Het ontwikkelen is niet wezenlijk verschillend van het ontwikkelen van kleurnegatieven en wordt hier dus niet meer besproken. Ontwikkelcentrales gebruiken één enkel bad voor het bleken en fixeren (blix).

Fotopapier is minder gevoelig dan negatief, maar dat wilt niet zeggen dat de procedure onder rood licht mag gebeuren zoals bij het maken van zwart-witte afdrukken. In tegenstelling met zwart-wit papier is het kleurpapier gevoelig voor het volledig spectrum. Er bestond een papiersoort waarbij de gevoeligheidspiek voor het rood lichtjes naar het infra-rood verschoven werd, zodat er een zwak rood licht gebruikt kon worden.

Het papier dat door de ontwikkelcentrales gebruikt wordt is van het type "resin coated", waabij het papier een plastieklaag krijgt aan beide kanten. Het papier neent daarom de ontwikkelprodukten niet op, zwelt niet en droogt sneller. En natuurlijk zijn er minder verliezen aan chemicaliën.

Er bestond ook barietpapier (zoals voor zwart-wit afdrukken) die een betere kleurweergave mogelijk maakte, maar die was enkel beschikbaar voor de fotograaf die zelf zijn foto's afdrukte.

Er worden filters gebruikt voor de kleurcorrecties van het beeld. Eerst moet men een filter gebruiken die afhangt van het soort negatief (merk). Ieder negatief heeft immers een orange masker die lichtjes verschillend is van merk tot merk.

Een tweede filter wordt indien nodig gebruikt om de kleurbalans te corrigeren. Dit is bijvoorbeeld het geval bij binnenopnames die met gloeilampen belicht worden. Vòòr het maken van een afdruk gaat de ontwikkelmachine automatisch de densiteit van het orange masker en van de meest donkere elementen uit de foto bepalen en de nodige filters selecteren.

De foto rechts toont een vergroter voor kleurafdrukken met de bekende kleurwieltjes. Bij negatief ontwikkeling wordt bij het verhogen van het blauw-component het beeld meer geelachtig.

Er bestaat ook een "positief-positief" systeem, met fotopapier die positief gevoelig is, maar dit systeem wordt niet door de industrie gebruikt.

Er is echter een noemenswaardig systeem dat niet werkt zoals negatief (of positief) film of papier, namelijk het ontstaan van kleurpigmenten in de emulsie. Dit procédé is gebaseerd op het bleken van bestaande pigmenten (dye destruction). Verschillende namen werden gebruikt naargelang het procédé overgedragen werd van de ene naar de andere onderneming: Gasparcolor, Cibachrome en uiteindelijk Ilfochrome.

Hier hebben de scheikundigen een brede gamma aan pigmenten die ze kunnen gebruiken, en hebben daarom de pigmenten geselecteerd die de mooiste, meest gesatureerde beelden geven. De witte vlakken zijn perfekt wit (en niet groezelig zoals bij de klassieke negatief-ontwikkeling) en de afdrukken vervangen niet.

Het procédé bestaat uit de volgende stappen:

• Het spoelen en weken van de emulsielaag is nodig om ervoor te zorgen dat de ontwikkeling perfekt en gecontroleerd kan gebeuren.
• Het ontwikkelen is gebaseerd op de klassieke negatieve monochrome ontwikkeling, met het onstaan van metallisch zilver in de juiste lagen.
• Spoeling om de ontwikkelprodukten te verwijderen.
• Het bleken zal de pigmenten die in de emulsie aanwezig zijn vernietigen. Het zilver speelt hierbij de rol van een catalysator: als er veel zilver gevormd is geweest (sterke belichting), dan worden meer pigmenten vernietigd, zodat het beeld helderder is op die plaats.
• Spoeling, fixatie (om het zilver te verwijderen) en laatste spoeling.

Het is een relatief eenvoudige ontwikkeling die uitgevoerd kan worden door een amateur-fotograaf (opgelet, het bad dat voor het bleken gebruikt wordt geeft ongezonde dampen af en de ruimte moet constant geventileerd worden). Het voordeel van de ontwikkeling vanaf dia is dat men reeds een beeld heeft wan het uiteindelijk resultaat. Het bepalen van de juiste filters is veel moeilijker voor de amateur-fotograaf als hij met negatieven werkt vanwege het masker.