Deze pagina bevat een lijst van de verschillende kleurprocédés die toegepast zijn geweest in de loop der jaren. We hebben het hier over de algemene procédés, een paar specifieke procédés die belangrijk zijn geweest worden op verschillende pagina's verder besproken.
Alle procedures om kleur te bekomen in één tabel (zie ook tabel hiernaast enkel voor fotografie).
Veel van de vermelde procédés zijn ook toegepast onder een andere naam (en soms een licht afwijkend procédé om de patenten te ontwijken), maar eenzelfde naam werd soms gebruikt voor verschillende procédés (Agfacolor, Kodacolor, Technicolor...)
Procédés werden soms gebruikt voor fotografie (stilstaande beelden en eventueel drukwerk) en/of bioscoop.
Nadien ging men de individuele beeldjes inkleuren. Het was een arbeidsintensief procédé waarbij ieder beeld van ieder film individueel gekleurd moest worden, zoals men ook individuele foto's inkleurde.
Meer informatie over het tonen |
---|
Meer informatie over additieve kleuren |
---|
Bij dit kleursysteem zijn de kleurstoffen naast elkaar geplaatst zodat men additieve menging bekomt (de uiteindelijke kleur is helderder dan de primaire kleuren: rood + groen = geel). Of men gebruikt twee of drie projectoren die de primaire kleuren projecteren.
De sensoren van moderne fototoestellen gebruiken een kleurfilter gebaseerd op de additieve kleuren: deze filter slorpt 2/3 van het licht op. Ook televisie- en computerschermen gebruiken additieve kleurmenging.
Een poging om dit systeem toe te passen op bioscoopfilm was het procédé Thomsoncolor dat gebruikt werd voor de film "Jour de fête". Het moest het frans antwoord worden op de alles overheersende Technicolor maar mislukte volledig. Gelukkig werd er samen met de kleurenfilm ook een zwart-wit film gemaakt. In 1988 worden de originele spoelen in Thomsoncolor herontdekt. Het bovenhalen van de kleurinformatie zal bijna 10 jaar in beslag nemen door ieder beeld op hoge resolutie te scannen en het rasterpatroon te analyseren.
Men vindt nog een overblijfsel van dit systeem in de xografische afbeeldingen, dit zijn stereoscopische beelden waarbij ieder oog een verschillend beeld ziet door middel van kleine vertikale lenzen die op het blad aangebracht worden.
Bij sommige systemen werd de emulsie zelf gekleurd, waardoor men de kleurfilter achterwege laten. Zo werden ook synchronisatieproblemen vermeden en konden ook normale projectietoestellen gebruikt worden.
Meer informatie over Kinemacolor |
---|
Het systeem werd ook gebruikt voor fotografie, maar men gebruikte dan een fototoestel met drie lenzen. De drie bekomen afbeeldingen konden bekeken worden door een vrij onhandig apparaat, maar het was eerder de bedoeling dat de afbeeldingen geprojecteerd werden. Men gebruikte dan een projectietoestel met drie lenzen om de parallaxfouten te vermijden.
Meer informatie over kleursystemen met mozaïek of raster |
---|
De oorspronkelijke Agfacolor was ook een mozaïeksysteem (Agfacolor Screen Plate), om een paar jaren later vervangen te worden door een echte chromogeen systeem (Agfacolor Neu).
Het Dufay systeem werd gebruikt voor bioscoopfilms en men gebruikte een gekleurde rooster. Het rooster bleek minder storend dan de zetmeelkorrels die een onrustig beeld gaven.
Het Finlay systeem gebruikte een kleurrooster, maar voor fotografie.
Het Paget (fotografie) systeem gebruikt één enkele gekleurde rooster, waarmee verschillende negatieven belicht kunnen worden. De negatieven kunnen gemakkelijk gecopieerd worden door contact copie. Om de kleur opnieuw te doen verschijnen wordt er gelijkaardige rooster over de afbeelding gelegd. Men heeft hier het voordeel dat men een heldere film kan gebruiken voor de opname (vlakke curve, minder sterke filtering), terwijl men achteraf een filter met beter gedefinieerde kleuren kan gebruiken.
Door het gebruik van de kleurfilters was de lichtgevoeligheid beperkt (film viermaal minder gevoelig), dit is eigen aan alle additieve systemen. Om het effekt wat te beperken gebruikte men filters met een redelijk vlak verloop: het gevolg was dat de kleuren weinig gesatureerd waren.
Sekwentieel kleursysteem
Kleurenmozaïek en raster
Meer informatie over subtractieve kleuren |
---|
Op het einde van de periode van de Photochrome is het al mogelijk foto's in kleur te maken (Autochrome Lumière en Agfacolor Ultra Screen), maar deze methoden zijn niet geschikt voor het realiseren van drukplaten.
En zo zien we dat er twee opeenvolgende foto's genomen worden, één in kleur en de andere in zwart-wit. Men ziet heel goed dat het verschillende foto's zijn (positie van de arm van de persoon midden in beeld en rotatie van het meisje). Waarom zou men specifiek twee foto's nemen van eenzelfde onderwerp, in een periode waarin de filmemulsies niet bepaald goedkoop waren?
Het monochroom beeld zal gebruikt worden voor het realiseren van de drukplaten, terwijl de kleurenfoto zal dienen om de kunstenaar te helpen bij het aanpassen van de drukplaten (foto's afkomstig van Otto Goedhart). In dit specifiek geval zijn de juiste kleuren van belang, want het betreft een boek over de traditionele klederdracht van de mensen uit Beieren.
In een aantal gevallen waarbij men over de Agfacolor kleurenfoto en de kleurenafdruk in een tijdschrift beschikt ziet men dat de kunstenaar de verkeerde kleur gebruikt heeft of uitgegleden is bij het aanpassen van de gravure (dergelijke details zijn enkel te zien met een vergrootglas).
Meer informatie over het Technicolor procédé |
---|
Meer informatie over het Bipack systemen |
---|
Voor de projectie werden de twee films aan elkaar bevestigd met de gekleurde emulsies (toning) aan de buitenkant. Er zijn talrijke varianten op dit principe ontworpen.
Meer informatie over andere kleursystemen |
---|
Dit zijn de films die algemeen gebruikt werden (fotografie en bioscoop).
Omdat de kleurstoffen reeds zichtbaar zijn bij de belichting is dit systeem minder lichtgevoelig dan bij chromogene ontwikkeling. Waarom gebruikt men dan dit systeem? De kleurstoffen zijn stabieler dan de kleurstoffen gebruikt bij de chromegene ontwikkeling en het spectrum is beter.
Bij bioscooptoepassingen bestond er slechts één systeem, Gasparcolor (het systeem wordt in detail besproken op de pagina over andere kleursystemen).
Het principe werd echter verder gebruikt bij fotografie, namelijk Cibachrome (later Ilfochrome): dit was hoogwaardig fotografisch papier (positieve ontwikkeling). Omdat de ontwikkeling positief was, werd Cibachrome papier soms direct gebruikt in grootformaat camera's (met sluitertijden van meerdere minuten). Men bekwam zo een unieke afdruk met ongelofelijk scherpe en goed gedefinieerde kleuren. Vanwege de lange sluiterijd waren er geen bewegende onderwerpen in beeld (effekt vergelijkbaar met het Daguerreotype).
Meer informatie over instant fotografie |
---|
Bij de ontwikkeling worden de kleurstoffen gebonden aan het zilver dat ontwikkeld wordt. Op plaatsen waar er geen zilver ontwikkeld wordt (donkere delen van het beeld) kunnen de kleurstoffen vrij migreren. Instant fotografie bestaat nog steeds (Fuji Instax), maar het is een beperkte markt.
Drie gekleurde filmplaten worden op een vel papier gedrukt.
-