Flitsen of niet

Het voordeel van een SLR-camera is dat het toestel een hogere gevoeligheid heeft dan pellicule, waardoor men foto's kan nemen bij weinig licht, daar waar men vroeger had moeten flitsen. Als je ook nog een gevoelige lens gebruikt, dan kan je probleemloos foto's nemen bij kaarslicht. Maar er zijn situaties waarbij flitsen wel aangeraden is, en de reden is niet noodzakelijk te weinig licht.

Dit zijn de voordelen van foto's trekken zonder flitser:
• Geen verschil in belichting tussen voor- en achtergrond
• Het beeld wordt natuurlijk belicht; de belichting heeft een zeer grote invloed op het uiteindelijk resultaat. De sfeer wordt optimaal weergegeven.
• Geen storende schaduwen achter het object
• Geen rode ogen

• De gevoeligheid wordt opgevoerd. Bij een maximale gevoeligheid is er ruis aanwezig in het beeld. Naargelang de situatie kan je opteren voor minder of meer ruis (bij mijn virig toestel lag de grens waarbij ruis storend werd bij 1600 ISO, nu is dat 25600 ISO). Ruis kan vermeden worden door de gevoeligheid te beperken tot een veilige waarde. Bij bepaalde goedkope compact-toestellen is de ruis storend vanaf 400 ASA.
• De lens wordt volledig opengezet. Dit heeft geen nadelen, de scherptediepte zal wel beperkt zijn. Bij weinig licht heeft het toestel ook meer moeite om scherp te stellen. In het algemeen zal het toestel veel trager scherpstellen. De kitlens dat doorgaans een f-waarde heeft van 4.5 naargelang de zoomstand is niet aangewezen om foto's bij weinig licht te nemen: een dergelijke lens is minstens viermaal minder lichtsterk dan een goede professionele lens (EF 24-70mm L USM)
• De sluitertijd wordt langer. Dit kan wel nadelige invloeden hebben.
  In het algemeen moet de sluitertijd korter zijn dan tweemaal de brandpuntsafstand van je fototoestel. Staat je fototoestel op 50mm ingesteld, dan moet de sluitertijd hoger zijn dan 1/100 seconde, anders loop je de kans dat het beeld "bewogen" is. Voor binnenhuisfotografie waarbij er rustig gewerkt kan worden kan je de sluitertijd vertragen tot 1/50.

Met flitser
Zonder flitser

Vaak hebben foto's waar geflitst wordt een hoge snapshot-gehalte (amateur-look). Bij een meer professionele shoot (trouwfeest of dergelijke) moet je absoluut dit kiekjes-effekt proberen te vermijden: het effekt van de flitser moet echt subtiel zijn. Het is niet voor niets dat ik een supergevoelige lens heb gekocht (Sigma 50mm ƒ/1.4). Kijk in de instellingen van je fototoestel hoe je de hoeveelheid flitslicht kan beperken.

Tip: je kan je foto's bewust onderbelichten (bijvoorbeeld om de sluitertijd te beperkten omdat je geen statief hebt) en naderhand bijwerken in Photoshop. Een onderbelichting van -1EV (één stop minder, dus het beeld half belichten) kan je bijwerken zonder merkbare nevenverschijnselen. Als je in RAW werkt, dan kan je nog verder gaan dan -1EV. Overbelichting (bijvoorbeeld omdat de flitser de voorgrond te fel verlicht heeft) kan je onmogelijk bijwerken.

Een harde flitsschaduw zie je echter meer en meer, zelfs bij fotografen die zich professioneel noemen, terwijl het eerste dat je leert op de academie is dat de flitsschaduw nooit zichtbaar mag zijn. Maar ja, al die zogezegde fotografen zijn nooit naar school gegaan. Ze denken dat een dure spiegelreflex voldoende is om zich fotograaf te kunnen noemen.

Soms is de slagschaduw van de flitser onvermijdelijk. Probeer het model zo ver van de achtergrond te plaatsen als maar mogelijk is (zo is niet alleen de achtergrond minder scherp, maar ook de schaduw). Hoe groter de softbox op de flitskop, hoe zachter de schaduw. Uiteindelijk zullen de foto's bewerkt moeten worden zodat de schaduw niet storend is.

Er is maar een klein verschil tussen beide foto's, maar "foto's bewerken" houdt in dat dergelijke details verbeterd worden: reflekties verwijderen, huidoneffenheden wegwerken en slagschaduw zachter maken.

Voordelen van fotografie met flitser

Bij het gebruik van een flitser wordt de invloed van ondankbare lichtbronnen beperkt: denk maar aan gele straatverlichting, maar ook aan een lichtbron dat verkeerd geplaatst is waardoor het beeld slecht wordt uitgelicht.

Een geslaagde foto zonder flitser...

1. Gebruik je lens in breedhoekstand: de meeste lenzen zijn gevoeliger in deze stand. Door de breedhoekstand is bewegingsonscherpte ook minder zichtbaar.
2. Gebruik een lichtsterke lens: doorgaans is een kitlens niet berekend op deze taak.
3. Als de sluitertijd te lang wordt, gebruik dan een statief (zie regel hierboven om te bepalen wanneer een statief nodig is)
4. Zorg voor voldoende natuurlijke belichting. Met een goed toestel en gevoelige lenzen is fotografie bij kaarslicht heel goed mogelijk (zonder dat de sluitertijd langer dan 1/50 wordt en zonder dat je een statief nodig hebt). Een paar extra lampen in de kamer zorgen ervoor dat de achtergrond niet te donker is (de lampen mogen niet zichtbaar zijn op de foto!).

... en een geslaagde foto mèt flitser

Een pluspunt van de flitser is dat het de ogen goed doet uitkomen. Mijn modellen hebben geen last van rode ogen omdat ik een externe flitser met een groot oppervlakte gebruik en de flitser niet te dicht bij de lens staat. Als je geen maatregelen neemt is bij binnenfotografie de bijdrage van de flits veel te groot, alle relief wordt in één keer weggevaagd. De oplossing is het flitslicht te laten weerkaatsen op een reflektor en een catchlight te gebruiken om de ogen een extra tinteling te geven. Je zal mij wel vaker zien flitsen op lokatie dan binnenshuis.

De voordelen van een flitser

Kijk ook naar de voorbeelden
met/zonder flitser
bij outdoorfotografie

Een foto waarbij te sterk geflitst werd is niet mooi.
De foto is platgestreken.

Paginas die volgens Google je zouden kunnen interesseren