Strobist flitsers

Tussen de klassieke studio flitsers en de gewone flitsers op je fototoestel hebben we een speciale categorie: de strobist systemen. De naam “strobist” komt van strobe, de engelse benaming voor flitser.

Aan de ene kant hebben we de klassieke studioflitsers. Deze werken op netspanning, hebben een modelling light en kunnen voorzien worden van talrijke accessoires.

Aan de andere kant hebben we de externe flitsers die op batterij werken. Ze worden meestal op het fototoestel gemonteerd.

De studioflitsers kunnen niet op buitenlokatie werken (geen stroom), en de flitsers op het fototoestel geven lelijk hard licht dat het beeld totaal vervlakt, storende schaduwen produceert en andere negatieve effekten veroorzaakt. Zou het niet mogelijk zijn de voordelen van beide systemen te combineren?

Bij een strobist systeem gebruikt men één of meerdere externe flitsers. Dit kunnen zowel merkgebonden als algemene flitsers zijn.

Bij deze opstelling stuurt het fototoestel enkel een flitspuls. De belichting moet manueel ingesteld worden op het fototoestel, waarbij men de balans tussen natuurlijk licht en flitslicht zelf moet instellen. Men gebruikt daarvoor enkelvoudige triggers (men heeft één zender voor het fototoestel nodig en één ontvanger per flitser). De sluitertijden zijn 1/250 of langer en men moet de belichting voornamelijk instellen door de opening of de gevoeligheid bij te stellen.

Een tweede mogelijkheid is het fototoestel gebruiken om de lichtmeting uit te voeren (eTTL). Dit kan enkel indien het fototoestel kan communiceren met de verschillende externe flitsers om de lichtintensiteit in te stellen.

Bij TTL gebruikt men een speciaal triggersysteem (hier ook één zender op het fototoestel en één ontvanger per flitser). De gebruikte triggers kosten het tienvoudige van de eenvoudige triggers. De meest bekende triggers die een volledige communicatie tussen fototoestel en flitsers mogelijk maakt zijn die van Pocket Wizard.

Een andere mogelijkheid is het zendsysteem van de flitser te gebruiken (infra-rood). Dit werkt echter niet goed, omdat de flitser van geen direct zicht heeft op het fototoestel (de flitser zit namelijk in een softbox of andere accessoire gemonteerd). Enkel een radio-sturing werkt voldoende betrouwbaar. De recente flitsers van Canon zijn eindelijk uitgerust met een radio-bediening in plaats van het infra-rood systeem. (Kijk naar de types met RT in de naam, zie bijvoorbeeld de Canon Speedlite 600EX RT).

Bij strobist fotografie zal men op verschillende punten moeten letten:

• Vaak is er omgevingslicht aanwezig. De flitser dient om accenten te leggen of om het onderwerk te balanceren tegenover een veel heldere achtergrond (lucht).

• De flitsers werken op batterijen, en het is zeker aangeraden een extra set batterijen bij te hebben. Alkaline batterijen kan men niet gebruiken, deze kunnen onvoldoende stroom leveren.

• Wat de lightmodifiers betreft, zal men vooral accessoires gebruiken die het licht niet teveel tegenhouden. Een kleine softbox houdt minstens 50% van het flitslicht tegen. Men zal opteren voor accessoires die weinig verlies veroorzaken, bijvoorbeeld een lichtparaplu (in reflekterende opstelling met zilver coating). Het effect is misschien niet zo mooi als bij een softbox, maar soms is dit de enige oplossing.

Het draadloos aansturen van de flitsers wordt hier besproken. De afstandsbedieningen die eTTL flitsen mogelijk maken zijn aan te bevelen omdat zij alle flitsfunkties kunnen bedienen (je moet dus niet iedere keer het vermogen op de flitser bijregelen, maar je kan dit doen vanaf het fototoestel). Dit is wel een duurder systeem omdat je merkgebonden flitsers moet gebruiken.

Het werken met een strobist systeem is vaak moeilijker dan het werken in een studio-flitser. Men moet rekening houden met het omgevingslicht en men moet het vermogen van de flitser inschatten. Gels (gekleurde filters die op de flitser gemonteerd worden) zijn soms nodig om de lichtkleur van de flitser aan te passen aan het omgevingslicht zodat met het licht kan balanceren (de verhouding natuurlijk licht/flitslicht instellen). Strobist sets zijn niet uigerust met een modelling light, zodat het inschatten van een effekt van de flitser berust op de ervaring van de fotograaf.

Strobist fotografie is pas echt van de grond gekomen met de komst van de digitale fototoestellen waarbij het beeld direct geëvalueerd kan worden. Omdat strobist fotografen vaak niet werken met een lichtmeter worden ze minachtend bekeken door "professionele" studio-fotografen. Veel mensen denken dat studio-fotografie moeilijk is. In tegendeel: studiofotografie is kinderspel in vergelijking met strobist-fotografie!