Sommige fototoestellen beschikken over een funktie "laser AF" (scherpstelling door een laserstraal). Maar hoe werkt zo'n systeem en is die effektief?
Laser AF
"Scherpstelling met laser"
Men gebruikt de snelheid van het licht om de afstand tot een onderwerp te bepalen (laser telemetrie). Dit principe wordt gebruikt in electronische afstandsmeters die in de bouw gebruikt worden. Hier gebruikt men een bredere straal om het volledig onderwerp te kunnen meten (het midden van het beeld). De straal is echter niet zodanig breed dat er teveel reflekties zijn.
Het systeem wordt enkel gebruikt voor korte afstanden (minder dan 1m). Op langere afstanden is het gereflekteerd signaal zo zwak dat die in de ruis van de reflekties verdwijnt. Dit blijkt een probleem te zijn waarmee andere makers ook geconfronteerd zijn geweest. Voor langere afstanden gebruikt het fototoestel dan ook de klassieke scherpstelling (contrastdetectie), met als voordeel dat het toestel vanaf het begin weet dat het onderwerp op meer dan een meter staat. Electronische afstandsmeters gebruiken een heel fijne gepulseerde laserstraal, waardoor ze minder last hebben van reflekties.
Op de foto zie je de infra-rode laser zender/ontvanger, de optiek en twee diodes die voor de verlichting van het onderwerp dienen (flash funktie).
Het systeem levert een bijdrage bij het scherpstellen, maar heeft ook zijn beperkingen. Fotograferen door een raam is niet mogelijk, omdat glas een deel van de infra-rode straling weerkaatst. Het systeem is enkel een hulpmiddel, bij langere afstanden moet een ander systeem gebruikt worden.
Nikon heeft trouwens met een dergelijk systeem geëxperimenteerd, maar ze kwamen nooit tot een praktische realisatie omdat de nauwkeurigheid onvoldoende was, vooral op spiegelreflextoestellen die een beperkte scherptediepte hebben. Het systeem kon niet zelfstandig gebruikt worden en had altijd een tweede back up systeem nodig. Om het onderwerp te kunnen zien moet er een relatief brede straal gebruikt worden, waardoor er veel storende reflekties zijn.
Even in het kort de systemen voor scherpstelling zoals die nu gebruikt worden:
- Scherpstelling door contrastdetectie: nauwkeurig, eenvoudig maar traag omdat het systeem zoekt tot het beeld zoveel mogelijk contrast bevat (een teklen dat het beeld scherp is). Als het beeld onscherp is, weet het systeem niet of het onderwerp dichter of verder gelegen is. Dit principe wordt vooral gebruikt in smartphones en compact fototoestellen.
- Scherpstelling door fase detectie: snel maar complex. Het systeem weet direct of het onderwerp dichter of verderaf gelegen is. Dit systeem wordt op reflextoestellen gebruikt en heeft een aparte sensor nodig.
- Een gecombineerd systeem die de fase detectie gebruikt voor een grove scherpstelling en dan overschakelt op contrastdetectie. Dit systeem wordt op enkele spiegelreflextoestellen gebruikt bij video-opnames. Dit systeem gebruike een speciale type sensor en een processor met een hoge rekenkracht (een toegepaste techniek is de dual pixel AF).
Het is duidelijk dat het laser AF systeem vooral een commercieele stunt is om het verschil te maken met de concurrentie. Andere systemen zijn meer doeltreffend, zoals de combinatie fase+contrast detectie, maar vragen meer rekenkracht van de processor.
