F-Zero


Fotografie » TechTalk » Lenzen » F-Zero

De F-Zero is een accessoire om een beeld te bekomen alsof die genomen zou zijn met een zeer lichtsterke lens van ƒ/0.3.

Men bekomt in theorie een beeld met een zeer beperkte scherptediepte zodat het onderwerp volledig loskomt van het voorplan en de achtergrond. Maar dit kan in de praktijk niet gerealiseerd worden met een normaal lenzenstelsel, men moet via een omweg werken. Het systeem is nog in het stadium van een project en wordt via Quickstarter gelanceerd.

De fabrikant gebruikt twee ingrepen om aan de extreem grote lensopening van ƒ/0.3 te komen. De geometrische lensopening is nooit zo groot, want die kan fysisch niet bekomen worden.

Scherptediepte

Om aan de beperkte scherptediepte te komen gebruikt de fabrikant een bekende ingreep, namelijk een sensorplaat met een afmeting van 8×10' (20×25cm), dit komt overeen met een grootformaat (het gebruikte formaat is zelfs de maximale grootte van wat aangezien wordt als "grootformaat").

De gebruikte lens heeft een bandpuntafstand van 500mm en een opening van ƒ/4.5; dit zijn de kenmerken van de lens zou men een groot formaat sensor gebruiken. Met deze brandpuntafstand en lensopening bekomt men een beeld met een uiterst beperkte scherptediepte, een scherptediepte die men niet kan bereiken met een normale sensor in kleinbeeldformaat (2.4×3.6cm).

Maar er zit geen sensor met een afmeting van 20×25cm in het toestel, dergelijke sensoren zijn bijzonder duur en worden enkel in heel specifieke toepassingen gebruikt, bijvoorbeeld in satellieten die de grondoppervlakte of de hemel fotograferen. Het reëel beeld wordt op een matglas gevormd en door een fototoestel (niet bijgeleverd) gefotografeerd. Een bijzonder goedkoop alternatief op het bijzonder dure grootformaat sensor.

Hoge lichtsterkte

Ook om aan een hoge lichtsterkte te geraken gebruikt men een tweede ingreep. Door het reëel beeld (20×25cm) op een kleine oppervlakte te concentreren bekomt men een helderder beeld. En zo gaat de opening van ƒ/4.5 naar ƒ/0.6 en de brandpuntafstand van 500mm naar 65mm (dit is een ideale waarde voor portrets). Het is een prime lens met een vaste brandpuntafstand en volgens de foto's die door de fabrikant geleverd worden heeft de lens ook geen regeling van de opening.

Het toestel is een zuiver mechanisch systeem die een fototoestel nodig heeft om het reëel beeld dat op het matglas gevormd wordt te fotograferen. Dit moet op een korte afstand gebeuren, waardoor bepaalde toestellen onbruikbaar zijn, met name spiegelreflextoestellen die een minimale afstand tot het onderwerp van meer dan 10 à 15cm hebben. Men zou een spiegelreflex kunnen gebruiken met bepaalde macro lenzen (of met een tussenring die de optiek bijziend maakt).

De eigenschappen van het fototoestel en van de gebruikte lens spelen geen rol meer; het fototoestel dient enkel om het beeld dat op het matglas gevormd wordt te fotograferen. Men kan evengoed een smartphone gebruiken, want de sensor heeft nauwelijks invloed op de optische eigenschappen van het opgenomen beeld.

Voor- en nadelen van het systeem

Met het F-Zero systeem bekom je beelden alsof je met een bijzonder lichtgevoelige lens zou werken, terwijl het systeem goedkoop blijft (2000€ is zeer goedkoop voor een grootformaat fototoestel).

Het systeem heeft geen fototoestel maar bestaat uit een lens, een matglas en een houder voor een fototoestel. 2000€ is wel heel veel geld voor zo'n accessoire. Op de foto's zie je dat het apparaat heel rudimentair is, zonder instelling voor de lensopening en zonder instelschroef voor het scherpstellen. Een amateur met kennis van zaken zou een beter systeem ontwerpen (en het zou hem waarschijnlijk geen 2000€ aan materiaal kosten).

De scherpstelling is volledig manueel en gebeurt door de lens te verschuiven ten opzichte van het matglas. De scherpte moet gecontroleerd worden via het fototoestel en het lijkt mij onbegonnen werk om scherp te stellen via het scherm van je fototoestel terwijl er geen instelschroef is voor de scherpstelling.

De fabrikant geeft niet aan welk optiek er gebruikt wordt (merk en type), er wordt enkel een brandpuntafstand en opening gegeven, dit lijkt mij niet pluis.

Het systeem is lomp en moeilijk te gebruiken, de lengte bedraagt minstens 50cm. Je zal dit gadget éénmaal gebruiken, en dan nooit meer.

Invloed van het matglas

Het matglas vermindert de beeldscherpte en het contrast. De hoeken worden donkerder. De hoge helderheid gaat ook verloren en de fotometrische lensopening τ is heel wat slechter dan de omgerekende geometrische lensopening. Het beeld is een beetje softfocus (dit stoort niet echt voor portrets).

Het heeft geen zin een duur fototoestel te gebruiken, want de uiteindelijke beeldkwaliteit wordt bepaald door wat je op het matglas ziet. In een fototoestel wordt een matglas doorgaans enkel gebruikt voor het cadreren en eventueel scherpstellen: dan is het niet erg dat het beeld niet echt lichtsterk is en dat de hoeken donkerder zijn. Dit beeld wordt enkel door de fotograaf gebruikt, en bij het nemen van de foto klapt de spiegel naar boven zodat het beeld direct op de sensor geprojecteerd wordt.

Het is niet enkel om een voldoende scherptediepte te bekomen dat men een groot matglas gebruikt. Men kan daardoor ook het verlies aan beeldscherpte beperken (veroorzaakt door de "korrel" van het matglas).

Met de F-Zero kan men een zeer onscherp voor— en achtergrond bekomen om het onderwerp te isoleren. Dit is een kenmerk eigen aan alle grootformaat toestellen.

Het systeem bestaat uit een lens, een matglas en een drager voor het fototoestel, en alles wordt op een rail gemonteerd.

De onderdelen van het systeem. De balg brengt ons 100 jaar terug in de tijd...

Paginas die volgens Google je zouden kunnen interesseren

-