Prime lens

Fotografie » TechTalk » Lenzen » Primes

Een tijdje geleden heb ik een mail ontvangen met een vraag over prime lenzen. In het eerste deel geef ik een antwoord op de vraag, en dan geef ik meer algemene informatie.

“Hallo Marc,

Een vraagje van een beginnende fotograaf (leek) , wat is een Prime-lens, en wat is het voordeel hiervan.

Ben een beetje aan het experimenteren met wat lenzen, en probeer het een en ander uit te zoeken. Nog niet zo heel erg lang aan het fotograferen, maar probeer er het leukste en mooiste ui te halen. Fotografeer met de Canon Eos 300D, en heb de volgende lenzen hierbij.

De standaard lens: EFS 18-55mm, de zoom lens EF 55-200mm beide van Canon.
Ik heb nog een zoom lens van Tamron, de AF 70-300mm, Tele-Macro.
En de Sigma groothoek EX 10-20 mm.

Daar ik een artikel gelezen heb over bruidsfotografie, waarin de fotograaf gebruik maakt van een Prime-lens. En ik vrij recent ben gevraagd om een trouwreportage te fotograferen.

Ik hoop dat jij mij iets meer kunt vertellen over deze zogenoemde Prime-lens.

Alvast heel erg bedankt hiervoor, en zie graag een reactie van jou tegemoet.

Met vriendelijke groet,

zzz, uit Amersfoort”

Hello zzz,

Eenvoudig gezegd: een prime-lens is een lens met een zoombereik van 1× (dus geen zoom). Er bestaat dus niet één enkele prime-lens, maar verschillende lenzen met andere brandpuntsafstanden, aangepast aan de situatie. Deze lenzen hebben als voordeel dat ze

Omdat ze een hogere lichtsterkte hebben (lagere ƒ-nummer) produceren ze een mooie onscherpe achtergrond. Een goede prime lens kost minder dan een zoomlens van matige kwaliteit. Wens je dezelfde uitstekende beeldkwaliteit met een zoomlens, dan ben je aangewezen op dure lenzen (L-aanduiding).
Allemaal voordelen maar daartegenover staat dat je continu de voetenzoom zal moeten gebruiken.

De lenzen die je bezit, de EF-S 18-55 en EF 55-200 zijn goede lenzen om te beginnen met fotografie; de beeldkwaliteit is goed als je rekening houdt met de beperkingen van de lenzen. Beide lenzen worden besproken op de kitlenzen pagina. Je zal gemerkt hebben dat je fototoestel soms moeite heeft om scherpe foto’s te nemen met de EF 55-200 van zodra er wat minder licht is, en ook de Tamron-lens is geen hoogvlieger in dat opzicht (met als bijkomend mankement bij de Tamron dat de foto's nogal soft zijn).

Persoonlijk zal ik zelf nooit een prime-lens aanraden aan iemand die met fotografie begint: ik zou dan liever kiezen voor een kleine zoombereik en een grote maximale opening: nadat je de twee Canon kitlenzen gebruikt hebt en een idee hebt welk zoombereik je vooral nodig hebt. Kies dan een lichtsterke lens dat het gekozen bereik bestrijkt.

Beroepsfotografen (trouwfeesten en portrets!) gebruiken vaak de EF 24-70 ƒ/2.8 L USM, maar dit is een extreem dure (en zware lens). Een goed alternatief is de Sigma 50-150 ƒ/2.8 EX (meer tele gericht). Deze laatste lens gebruik ik bijna uitsluitend voor portretfotografie, maar voor groepsfoto’s en binnenhuisgebruik is de lens niet geschikt vanwege het relatief tele-bereik. Op de pagina produktbesprekingen heb je de meest courante lenzen.

Op je body (Canon EOS 300D) kan je lenzen gebruiken vanaf ƒ/2.8 (de scherpstelling van je fototoestel is niet gemaakt om met grotere openingen en daarbij horende heel beperkte scherptediepte te werken). Dus bijvoorbeeld geen EF 85 ƒ/1.8 op zijn maximale opening. je kan dergelijke lichtsterke lenzen wel gebruiken, maar je bent nooit zeker dat het fototoestel op de juiste plaats scherpgesteld heeft, want de scherptediepte van de lens is kleiner dan de fabriekstoleranties van de body (AF sensoren).

Eigenlijk vergeten we maar al te gemakkelijk dat de grote fotografen (Henry Cartier-Bresson, om er maar één te noemen) allemaal met een prime lens gewerkt hebben. De 50mm-lens op een kleinbeeld komt het meest overeen met het natuurlijk zicht. Gebruik je een body met cropsensor, dan is een 35mm-lens een betere keuze.

Veel fotografen zeggen dat het "moeten werken" met een prime lens hun creativiteit aanscherpt. Dat is waar: ik heb opnieuw "leren fotograferen" toen ik met een prime lens ben gaan werken, met meer aandacht voor compositie en uitsnede.

Op een full size body is de Sigma 50 ƒ/1.4 EX HSM DG een uitstekende keuze (die zit ook tussen de produktbesprekingen). Deze lens produceert scherpere beelden dan de equivalente Canon-lens, maar bij een 35mm-bereik is de originele Canon-lens in het voordeel: de EF 35mm f/1.4 L USM is één van de beste lenzen die er bestaat. Dit zijn allebei redelijk dure lenzen, maar ze zijn dan ook heel goed!

Conclusie

Ik zou beginnende fotografen geen prime lens aanraden. Tegenwoordig kan men dezelfde uitstekende optische eigenschappen bekomen met zoomlenzen, als men zich kan beperken in de zoomwaarden. Een basistoestel zoals de Canon EOS 300D heeft zeker genoeg met deze optieken: En alle recente kitlenzen (allemaal voor cropsensor fototoestellen) behalve de waardeloze EF-S 18-200. Kitlenzen kunnen soms goedkoper gekocht worden (in "witte verpakking" omdat de kant enkel een body gekocht heeft, waardoor de verkoper met een losse lens achterblijft). Het zijn echter enkel de zelfstandige winkels die "gebroken kits" verkopen, daarvoor moet je niet naar een mediamarkt gaan.

Voor- en nadelen van
prime lenzen


Op het toestel gemonteerde lens: EF 85 ƒ/1.8 USM


De eerste televisiecamera's waren uitgerust met een drietal lenzen met een vaste, maar verschillende brandpuntsafstand. De lenzen waren trouwens individueel verwisselbaar (schoeffitting) zoals bij een spiegelreflex. Dit werd niet gedaan wegens de betere optische eigenschappen van prime lenzen, de televisiebeelden hadden een resolutie die vergelijkbaar was met een 0.3 megapixel camera. De gebruikte opnamebuizen waren weinig lichtgevoelig, en enkel prime lenzen konden voldoende lichtsterk gemaakt worden. De eerste zoomlenzen (de toen zeer bekende “Zoomar”) konden enkel gebruikt worden als er zeer veel licht was (middagzon)

Prime lenzen van Pentax Pentax heeft een “Limited Edition” prime lenzen op de markt gebracht. Het zijn allemaal lichtsterke lenzen die opvallen door hun kleine afmetingen. Het lijkt dat Pentax meer belang hecht aan de afmetingen, dan aan het gebruiksgemak (de Pentax DA 40 ƒ/2.8 is echt te klein en je kan de focusring nauwelijks bedienen, om nog niet te spreken van de lensdop dat je moet vastschroeven). De lenzen zijn stevig gebouwd en vooral de DA 70 ƒ/2.4 valt in positieve zin op. Het is een plezier om te werken met een telelens met een opening van ƒ/2.4. Deze lenzen kunnen echter enkel op een body van Pentax gebruikt worden.

Voorbeelden van prime lenzen van Canon

De EF 85mm ƒ/1.8 USM is een goed voorbeeld van een perfekte lens voor relatief weinig geld. Het is echter een moeilijke brandpuntsafstand (zeker op een body met een cropsensor): niet echt een tele-lens, maar toch te lang voor portretfotografie.

De EF 50mm ƒ/1.4 USM is ideaal voor portretfotografie (volledig open is de lens wel soft en dit kan soms de bedoeling zijn). Deze twee lenzen kunnen gebruikt worden bij weinig licht, maar ze komen pas tot hun recht als ze wat dichtgedraaid worden; ƒ/2.8 voor de 85mm, en zelfs ƒ/4 voor de 50mm. Bij portretfotografie is een f-waarde van 2.8 ideaal: met een grotere opening kan je het gezicht niet volledig scherp krijgen in close-up en met een kleinere opening is de achtergrond te scherp.

De EF 50mm ƒ/2.5 COMPACT MACRO is zowel bruikbaar als portretlens en macrolens. Zelfs voor een 20D heb je geen specifieke L-kwaliteit nodig als je prime lenzen gebruikt. Dit is een goede lens voor weinig geld (ideaal voor studenten): deze lens krijgt dan ook vaak de bijnaam "plastic fantastic". Kijk ook uit naar de Canon EF 50 ƒ/1.8 (de opvolger van de vorige lenz). Als je één prime lens zou kopen, koop dan deze lens, want die is echt goedkoop en levert mooie beelden.

Voor mensen die vooral binnenhuis fotograferen zijn er aangepaste groothoeklenzen (niet getest). Groothoeklenzen vertonen altijd wat meer vervormingen dan normaallenzen, en zelfs de dure Canon EF 14mm ƒ/2.8 L USM ontsnapt er niet aan (een beter en goedkoper alternatief is de Sigma 14mm ƒ/2.8 EX). Een mindere breedhoek voor algemeen gebruik is de Canon EF 35mm ƒ/2.

Voor natuur- en sportfotografie kan je kiezen uit een uitgesproken tele-lens: de EF 200mm ƒ/2.8 L II USM is een zeer goede lens. Vergeet niet de vergrotingsfaktor: op de meeste canon reflextoestellen komt je lens overeen met een 320 mm-lens. In de meeste gevallen is een Canon EF 135mm ƒ/2 L USM een beter kandidaat voor een all-round-telelens. Je zal meer problemen hebben met een lens dat een te lange brandpuntsafstand heeft dan omgekeerd: je kan niet "uitzoomen" als je een deel van het beeld mis, terwijl je achteraf gemakkelijk een deel van het beeld kan uitsnijden als het onderwerp te klein is.

Niet te vergeten de EF 135 ƒ/2.8 soft focus: de instelbare soft-focus funktie kan je gebruiken bij portretten en om "droomeffekten" te creeren. Het effekt is heelwat aangenamer dan wat je met Photoshop kan realiseren, helaas is de brandpuntsafstand van 135mm niet echt geschikt voor portretfotografie op een toestel met cropsensor.

Samyang 85mm

Indien je een zeer lichtsterke én goedkope lens zoekt, koop dan een Samyang. Deze optiek die al jaren bestaat krijgt positieve kwoteringen op verschillende revieuw sites. Het is ook een prime lens.

De optiek is stevig gebouwd, volledig in metaal. De grote fabrikanten zouden eens een voorbeeld moeten nemen aan Samyang voor wat betreft de afwerking en mechanische sterkte van hun lenzen! Men heeft de indruk te werken met een lens die driemaal duurder is.

De brandpuntsafstand is 85mm, wat ideaal is voor portrets op een full frame toestel (de lens kan zowel gebruikt worden op bodies met full size sensoren als met cropsensoren). Werken met een langere brandpuntsafstand is moeilijker als je een manuele lens bezit: het scherpstellen moet preciezer gebeuren. Samyang maakt ook lenzen met een kortere brandpuntsafstand volgens hetzelfde recept.

Het is een manuele lens, alles moet dus met de hand gebeuren, zowel scherpstelling als opening. Dit vraagt een beeetje ervaring, maar het valt echt mee, en je leert echt fotograferen. Eerst manueel scherpstellen met d emaximale opening en dan de opening eventueel dichtdraaien, richten en foto nemen. In de praktijk is er nauwelijks lichtverschil tussen ƒ/1.4 en ƒ/2.8 in de zoeker: je kan dus blijvend met een opening van ƒ/2.8 blijven werken. Bij deze opening zijn de beelden echt buitengewoon scherp.

Op het fototoestel moet je natuurlijk werken met de voorkeur aan de opening (aperture priority): je stelt de opening op de lens en de body corrigeert de belichting door de sluitertijd aan te passen aan de omgeving.

De optiek bestaat in verschillende uitvoeringen met aangepaste mounts voor de meeste merken (Sony, Canon, Nikon, enz), maar van deze lens bestaan er ook oudere uitvoeringen zonder chip in de lens. Wat is het nt van zo'n chip aangezien alles manueel gebeurt? De chip verteld aan de body dat er een manuele lens gemonteerd staat, zodat de body de scherpstelling kan bevestigen (bib bij Canon, indikatie te ver/ te dicht bij Nikon).

Alle prime lenzen zijn geen manuele lenzen, maar de meeste manuele lenzen zijn primes. Het zijn lenzen die gebouwd worden door kleinere fabrieken die vaak hoogwaardige lenzen maken, maar niet de middelen hebben om onderzoek te verrichten (raytracing voor zoomlenzen is bijzonder complex). Ze hebben een nichemarkt veroverd: de markt van de goede en goedkope manuele lenzen.

Paginas die volgens Google je zouden kunnen interesseren

-