Sigma 85 ƒ/1.4 DG EX HSM

Sigma heeft een bekende 50mm-lens die heel goed bruikbaar is als portretlens op een toestel met cropsensor. Voor een toestel met een full size sensor zoals de Canon 5D is een wat langere brandpuntsafstand beter geschikt.

Deze optiek is niet zo recent meer en bestaat nog niet in “Art”-versie. De Sigma 50mm bestaat nu in Art-versie en de optische kwaliteiten van de lens (die toen al niet slecht waren) zijn nog verbeterd ten opzichte van de EX versie. De produktie van de 85mm DG EX HSM is gestopt, wat zou kunnen betekenen dat we binnenkort een Art versie mogen verwachten. Sigma is continu bezig met een upgrade van zijn betere lenzen. Dit is bijvoorbeeld ook te merken aan de 50-150 ƒ/2.8 DC EX APO die oorspronkelijk maar middelmatig was, maar nu één van de beste lenzen op de markt is (versie met beeldstabilisator OS).

Kan zo'n lens gebruikt worden op een toestel met kleinere sensor? Technisch en mechanisch is er geen bezwaar (het omgekeerde is niet mogelijk), maar heeft het ook een nut?
Moderne fototoestellen hebben een groot aantal pixels en de afstand tussen de individuele fotosensoren (pixel pitch) is uiterst klein. Een relatief oude Canon 50D heeft een kleinere pixel pitch dan een meer recente Canon 5D MkIII. Toestellen met een kleine pixel pitch (zoals de Canon 7D) hebben er alle voordeel bij om te werken met een optiek die een zeer scherp beeld levert. Voor deze toestellen speelt de vignetering geen rol meer, hetzelfde geldt voor de verminderde hoekscherpte. De kleinere sensor gebruikt enkel het middelste van het beeld, daar waar de prestaties van de lens maximaal zijn.

Een dergelijke lichtsterke lens heeft echter minder nut op een basistoestel die een minder nauwkeurige scherpstelling heeft en die niet over een offsetcorrectie beschikt.

Portretten

• Een lens met een lichte tele bereik om vervormingentegen te gaan (een dikke neus en oren die verdwijnen). Voor toestellen met een crop sensor raadt men een brandpuntafstand van 50mm aan, voor een toestel met een full size sensor is een brandpuntsafstand van 85mm beter geschikt. Ik beschik ook over een 100mm lens (EF 100 ƒ/2.8 MACRO USM) en deze is niet zo geschikt. Het is gemakkelijker te werken met een lens met een wat te korte brandpuntsafstand dan een te lange brandpuntsafstand.

• Je hebt een beperkte scherptediepte nodig om het onderwerp te scheiden van de achtergrond. Een opening van ƒ/1.4 is niet altijd noodzakelijk, vaak is een opening van ƒ/1.8 of zelfs ƒ/2.8 beter geschikt omdat het volledig gezicht scherp kan zijn. Ik heb een paar jaren geleden de lens Canon EF 85 ƒ/1.8 gebruikt, en deze goedkopê lens en onopvallende lens is ideaal voor portretten. Ik ken een fotograaf die voor een modellenbureau werkte, en die gebruikte enkel die lens.

Lichtsterke lens

Een ander voorbeeld, zaalsport. De ISO waarde is vastgezet op 1.250 waarbij de ruis niet storend is. Met een lichtsterke lens kan ik met een sluiterijd van 1/500 werken, wat juist voldoende is voor basket en handball. Met een kitlens had ik een sluitertijd van 1/30 moeten gebruiken, en zo'n sluitertijd kan je enkel gebruiken voor een slakkenkoers. De meeste sportzalen zijn heel slecht verlicht. Je ogen raken d'er aan gewend, maar als je achteraf de foto's bekijkt, dan merkt je dat het licht zeer slecht is.

Men zegt dat spiegelreflexen steeds hoger en hoger in de ISO-waarden kunnen gaan, en dat een lichtsterke optiek niet meer nodig is. Mensen die dat zeggen hebben nooit met een lichtsterke lens gewerkt en weten niet wat je d'er allemaal mee kan doen. Maar wat heeft deze optiek nog extra?

De lens wordt verkocht met een zonnekap. Dat lijkt vanzelfsprekend, maar Canon verkoopt bepaalde lenzen nog altijd zonder zonnekap. Bij Sigma heb je een zonnekap van de nieuwe generatie (een zonnekap 2.0, zeg maar). Deze wordt normaal gebruikt op toestellen met een full size sensor, maar er is een tussenstuk die je kan bijplaatsen als je met een toestel met cropsensor werkt. Zo is de beelduitsnede altijd aangepast aan de sensoruitsnede en heb je nog minder last van flares.

Als je vaak documenten en symmetrische constructies fotografeert (gebouwen, machines, ...), dan is deze lens voor u gemaakt. De geometrische vervormingen zijn nagenoeg onbestaande en een beeldcorrectie achteraf is absoluut niet nodig. Bij het fotograferen van documenten gebruik ik deze lens niet vanwege zijn lichtsterkte, maar omdat de lens geen vervormingen produceert (ton- en kussenvervorming). De diafragma-waarde is ingesteld op ƒ/4 om het onderwezrp volledig scherp te krijgen. Het beeld is zo scherp en je ziet alle details, het lijkt wel een macro-lens.

Offset correctie (scherpstelling)

Het slechte nieuws is dat de offset verloopt met de afstand: het fototoestel stelt te dicht scherp voor onderwerpen die dichtbij staan en te ver voor verafgelegen onderwerpen. De instelling moet gebeuren bij een gemiddelde afstand, de afstand waarbij je de optiek het meest zal gebruiken.

Deze offset correctie is niet beperkt tot deze ene lens. Ik heb al mijn lenzen moeten corrigeren (waarde van -10 tot -5). De offset wordt veroorzaakt door de body en ook door de wisselwerking tussen body en lens.

De lens heeft dezelfde look als de andere lenzen van Sigma (matzwart). Er is weinig verschil tussen de EX en de Art-reeks. De coating van de eerste EX lenzen wordt niet meer gebruikt, de meeste gebruikers hielden niet van die plastiekerige coating die nogal snel versleet. De optiek ziet er stevig uit alsof het metaal is (maar het is plastiek). Als je een metalen optiek zoekt, dan moet je gaan voor een Samyang 85mm! Deze optiek kost trouwens maar 1/3 van d eprijs van deze Sigma.

De optiek

Vignetering is niet zichtbaar in de praktjk. De vermindering van de beeldscherpte in de hoeken valt niet op: het is niet omdat vergelijkingssites dit opmerken, dat je er ook last van gaat hebben.

Hoe scherper het beeld, hoe meer de kleine beeldfoutjes zichtbaar worden. De longitudinale chromatische aberratie (axiaal) is prominent aanwezig, maar dit is het geval met alle zeer lichtsterke lenzen. De laterale chromatische aberratie kan gemakkelijk weggewerkt worden met een fotobewerkingsprogramma, maar de axiale CA valt moeilijker te corrigeren. De axiale CA wordt veroorzaakt door het feit dat de groene en magenta beeldelementen scherper zijn op een andere afstand. Met de moderne lenzen gebeurt de correctie perfekt voor delen van het beeld die scherp zijn, maar niet voor delen van het beeld die onscherp zijn (de technische verklaring zou ons zeer verleiden).

Longitudinale CA treed op in de delen van het beeld die niet scherp zijn (dit is een kenmerk ervan), daarom dat men ook de naam "bokeh chromatic aberration" gebruikt. Axiale CA veroorzaakt geen beeldonscherpte aangezien het beeld niet scherp is op die plaats (dit in tegenstelling met laterale CA).

Een duidelijk voorbeeld van LCA kan je zien op mijn correctieblad. Beide foto's tonen hoe beperkt de scherptediepte wel is als je lichtgevoelige lenzen gebruikt. Bij de 85mm lens is het gebied nog beperkter, maar in het algemeen heb ik meer geslaagde foto's met de 85mm dan met de 50mm lens.

Je zal rekening moeten houden met LCA als je de lens op zijn maximale opening gebruikt. Zorg dat er geen gecontrasteerde onderwerpen onscherp afgebeeld worden, want de fout zal zichtbaar zijn. Enkel als het onderwerp zeer onscherp afgebeeld is, verdwijnt de LCA.

Ik heb mijn drie beste lenzen met elkaar vergeleken, allemaal ingesteld op een brandpuntsafstand van 85mm en met maximale opening, dezelfde onderwerp fotograferend (Würzburg Riese radar in Raverside). Er zijn weinig verschillen tussen de drie optieken, je kan ze bijna niet onderscheiden van elkaar door naar de foto's te kijken.

De lens Canon 70-200 ƒ/2.4 is een referentie wat betreft de beeldscherpte. De lens stelt supersnel scherp en de opening van ƒ/2.8 is heel geschikt voor portrets. Soms moet ik zelfs de lens wat dichtdraaien om iets van het landschap scherp te hebben. Een naddel van deze lens is zijn hoog gewicht en afmetongen.

De Sigma 24-105 ƒ/4 OS HSM is dankzij zijn brandpuntsafstand een all-round lens, maar soms heb ik een wat langere brandpuntsafstand nodig. De vignetering die bij deze lens heel zichtbaar is treeds niet op bij 85mm. ƒ/4 is soms een beetje weinig lichtsterk bij urbex fotografie.

De Sigma 85 ƒ/1.4 HSM werkt hier op zijn limieten, enkel de metalen rooster van de parabool is volledig scherp. Ondanks de opening van ƒ/1.4 vertoont het beeld geen fouten. Er is een lichte vorm van longitudinale chromatische aberratie links en rechts (twee contrasterende beeldelementen die juist niet in focus zijn). het voorplan, dat hier echter niet zichtbaar is, vertoont een aangename beeldonscherpte.

Canon heeft een nieuwe lens op de markt gebracht voor het nieuwe RF systeem, namelijk de Canon 85mm ƒ/1.2 L USM, een lens die niet allééen lichtsterker is, maar ook nauwelijk chromatische aberraties vertoont.

Offet beeldcorrectie

-