Een tussenring bespreken, terwijl daar eigenlijk niets over te zeggen valt (er zit geen glas in een extension tube)? Dat lukt heus wel!
Een extension tube is een tussenring die geplaatst wordt tussen het fototoestel (body) en de lens. De electrische impulsen tussen body en lensunit worden overgedragen, zodat het automatisch scherpstellen en de opening blijven werken. De extension tube maakt de lens bijziend, zodat je dichter bij het onderwerp kan komen. Macro-fotografie is mogelijk zonder dure macro-lens.
Mis niet tussen een extension tube (wat hier besproken wordt) en een extender of een converter. In beide van deze omvormers zit er glas, wat niet het geval is bij een extension tube. De verschillen worden hier besproken.
Mijn vraag was: kan een tussenring een dure macro-lens vervangen? En is dat het geval met alle lenzen? Ik heb toevallig de Canon EF 25 II kunnen gebruiken. Deze tussenring laat de electrische signalen door tussen body en lenseenheid. Daardoor blijft de autofocus werken, maar doorgaans zal je met de manuele focus moeten werken met macro-lenzen, want door de beperkte scherptediepte schiet de auto-focus vaak over het scherpstelpunt.
Maar wat belangrijker is: ook de iris blijft werken, en bij het Canon EF systeem is dit een must, want deze lenzen hebben geen diafragma-ring meer. Bij Canon wordt de opening ingesteld op het fototoestel, en als er geen signaaloverdracht is, dan blijft de lens op zijn maximale opening zitten, met een extreem beperkte (en nagenoeg onbruikbare) scherptediepte als gevolg.
Ik heb een opstelling gemaakt met een belichte meetlat. Ik tel iedere keer het aantal pixels per cm. Als body gebruik ik een Canon 50D met 4752 pixels op 22.5mm, dus 2112 pixels per cm. Als ik ongeveer 2100 pixels per cm tel, dan heeft de combinatie een vergroting van 1×, een conditie om van een MACRO-lens te mogen spreken (hoewel er vaak fabrikanten die de "macro" benaming gebruiken op lenzen die verre van macro zijn).
Dit zijn de meetresultaten. Ik heb de pixels natuurlijk niet één voor één gemeten, Photoshop heeft dat voor mij gedaan. Ik heb altijd het fototoestel zo dicht mogelijk tegen het onderwerp geplaatst, totdat ik focus confirmation kreeg (bip). Dit zijn dus de maximaal haalbare vergrotingen zonder en met de tussenring.
Bij bepaalde lenzen was de kleinste brandpuntsafstand niet meer bruikbaar (lens tegen het onderwerp en nog niet scherp te krijgen), aanduiding * in de tabel. Dit hoeft op zich geen probleem te zijn. Bij een aantal lenzen is het vaak gemakkelijker de scherpstelling te doen met de zoomring, dan met de focusring (op sommige lenzen zoals de EF-S 18-55 is die echt moeilijk te bedienen).
| Type | Focale | pixels/cm & vergroting | Winst met tussenring |
|---|---|---|---|
| Canon EF 24-105 ƒ/4 L IS USM | 24mm 105mm 32mm * 105mm | 156 0.07× 430 0.20× 2012 0.95× 1324 0.62× | 3× op 105mm |
| Canon EF 100 ƒ/2.8 MACRO USM | 100mm 100mm | 1912 0.90× 2504 1.19× | 1.3× |
| Canon EF 70-200 ƒ/4 L USM | 70mm 200mm 70mm 200mm | 176 0.08× 468 0.22× 840 0.40× 816 0.38× | 4.8× op 70mm, 1.7× op 200mm |
| Canon EF-S 18-55 ƒ/3.5-5.6 | 18mm 55mm 24mm * 55mm | 206 0.10× 738 0.35× 2324 1.10× 2084 0.98× | 2.80× op 55mm |
| Sigma 50-150 ƒ/2.8 EX DC HSM | 50mm 150mm 50mm 150mm | 158 0.07× 373 0.17× 1132 0.53× 802 0.38× | 7.1× op 50mm, 2.15× op 150mm |
| Sigma 50 ƒ1.4 EX DG HSM | 50mm 50mm | 319 0.15× 1520 0.72× | 4.7× |
De Canon EF 100 MACRO USM haalt niet de minimum-voorwaarde om van een macro-lens te kunnen spreken (vergroting van 1×). Dit kan natuurlijk verschillen van exemplaar tot exemplaar, en van body tot body, maar ik kreeg geen focus confirmation op 1× vergroting. Enkel mèt de extension tube kan men spreken van een macro-lens. De echte macro-lenzen (vergroting van 1× of meer) staan in het groen aangegeven, de bijna-macro in het blauw
De bewering dat de vergrotingswinst (met en zonder extension tube) bepaald wordt door de verhouding brandpuntsafstand / lengte tussenring klopt niet. Het is wel zo dat het effekt van de tussenring sterker is bij lenzen met een kortere brandpunt.
 | Je moet je niet blindstaren op de Canon EF 25 II. Het is veel geld voor wat maar een stuk plastiek is. Kenko produceert eveneens dergelijke tussenstukken, mèt overdracht van de electrische signalen. Bij Kenko krijg je zelfs een kit, zodat je de vergroting exact kan doseren (12, 20 en 36mm in plaats van een éénmalige ring van 25mm). Koop echter geen goedkope ringen uit China zonder signaaloverdracht: de autofocus werkt niet, maar ook de opening kan niet bediend worden, wat de ring nagenoeg onbruikbaar maakt op Canon. |
|---|
De beste lens die aangepast kan worden voor macrofotografie is de kitlens EF-S 18-55. De beperkte maximale opening van ƒ/3.5-5.6 is geen probleem, aangezien er bijna altijd gewerkt met kleine openingen. De EF-S 18-55 en een goedkope tussenring geeft zelfs betere resultaten dan de dure EF 100 ƒ/2.8 MACRO (een lens dat je voor bijna niets anders kan gebruiken).
EF-S lenzen op full size body
Omdat de tussenring de lens op een grotere afstand tot de sensor brengt, kunnen ook EF-S lenzen op een full size body gebruikt worden! De vignetering (lichtafval in de hoeken) valt in de praktijk goed mee, maar de veldkromming speelt hier een rol bij het fotograferen van mijn vlakke computerscherm: het is bijna onmogelijk om zowel de hoeken als het midden van het beeld scherp te krijgen. In normale situaties speelt de veldkromming geen rol bij macrofotografie.
Zie laatste foto rechts, het "onderwerp" is 3.0mm lang, wat overeenkomt met een vergroting van 1.15× (ongeveer vergelijkbaar met de vergroting die bekomen kan worden met een fototoestel met cropsensor).
Apparatuur: EF-S 18-55 ƒ/3.5-5.6 op Canon 5D Mk III
Instellingen: ƒ/4, 1/125 en 8000ISO
Als target gebruik ik een doorschijnende meetlat.
Dit zijn de twee extremen.
De aanwezigheid van zowel een rode als een witte stip geeft aan dat de tussenring geschikt is voor EF en EF-S lenzen. De eerste uitvoering (niet-II) was enkel EF-compatibel.
