Back ups

Negatiefstroken gaan gemakkelijk 50 jaar mee. Ik heb negatieven van mijn ouders gedigitaliseerd, en het beeld is nog zo goed alsof de foto gisteren werd genomen. Hoe lang zullen de foto's die op je computer opgeslagen zijn meegaan?

Op de computer worden de foto's digitaal opgeslagen, dat wil zeggen dat ze onbeperkt gecopieerd kunnen worden zonder kwaliteitsverlies. Dit zou dus het maken van een back up moeten vergemakkelijken: er is immers geen verschil tussen het origineel en de copie.

Het probleem

Niet alleen kan de schijf fysisch defekt gaan, maar ook het operating system kan mankementen vertonen, waardoor de bestandsstruktuur onleesbaar wordt. Het volstaat dat de stroom uitvalt terwijl de schijf aan het schrijven was om de bestanden onbereikbaar te maken.

Een harde schijf is niet gemaakt om meer dan een 10-tal jaren mee te gaan: bij gebruik verslijten de lagers, en als de schijf een lange tijd niet gebruikt wordt kunnen de lagers vastlopen. De schijfmotor kan onvoldoende draaikracht genereren om de schijf in rotatie te brengen.

Als je je foto's en documenten enkel op computer bewaard, dan is de kans zeer reëel dat de foto's ooit onleesbaar zullen zijn. Ik kan je garanderen dat als je geen maatregelen neemt, je foto's binnen de 10 jaar niet meer beschikbaar zullen zijn!

Noodoplossingen (achteraf)

In het beste geval is er enkel een fout in de bestandsstruktuur en kan windows niet meer opstarten. Dit kan vaak opgelost worden door de harde schijf in een andere computer te monteren en de fouten in de bestanden proberen op te lossen. Vaak komt dan direct aan het licht of het een gewone struktuurfout is, of dat de schijf zelf defekt is.

Een fout in de bestandsstruktuur kan gerepareerd worden. Het kan echter gebeuren dat bepaalde bestanden (foto's en documenten) niet meer leesbaar zullen zijn, of dat het operating system niet meer wilt opstarten. Bepaalde bedrijven kunnen manueel de schijf scannen en alle bestanden opsporen (minimumbedrag: 300 euro).

Als de harde schijf defekt is, is de kans klein dat er iets gered kan worden. Met speciale programma's kunnen we proberen de foto's en documenten te redden, maar dit is niet zeker. Gespecialiseerde bedrijven kunnen de volledige harde schijf herstellen door de schijf in een gecontroleerde atmosfeer te demonteren en de defekte componenten te vervangen. De kostprijs voor een dergelijke operatie begint bij 3000 euro en wordt niet door de ziekenbond terugbetaald.

Oplossingen op lange termijn

Maar het is niet gegarandeerd dat een smart-programma zal aangeven dat je schijf defekt aan het gaan is. In april 2017 is één van mijn back-up schijven gewoon defekt gegaan, nagenoeg van de ene dag op de andere en zonder dat ik een melding kreeg van mijn monitoringprogramma. En een paar dagen later was de situatie zodanig verslechterd, dat de schijf zelfs niet meer verscheen in windows explorer. Dit was geluklkig maar een schijf die voor back ups gebruikt werd (8 jaar oud).

Een externe harde schijf kan geen SMART status doorgeven over de USB aansluiting. De SMART parameters kunnen enkel opgevraagd worden als de schijf direct op het moederbord aangesloten is.

Een veiligheidscopie op een externe harde schijf kan ook een oplossing zijn als je terug wilt keren naar het origineel bestand (als je bijvoorbeeld niet gelukkig bent met een Photoshop handeling, maar het origineel bestand niet meer op je computer hebt). Je moet dan natuurlijk een gewoonte van maken om alle foto's van een geheugenkaart zowel op de computer als op een externe schijf te copieren. Ik heb eigenlijk twee externe schijven: één die een copie van de originele foto's krijgt, en één die de bewerkte foto's krijgt. Regelmatig doe ik ook back-ups op DVD.

Standaard wordt de documenten-folder gebackupt, maar dit is instelbaar. Een back-up maken van de geïnstalleerde programma's is zinloos, want die moeten toch opnieuw geïnstalleerd worden. Een back-up van de programma's is enkel zinvol als de volledige schijf gecopieerd wordt (standaard windows backup), waarbij eveneens de registry en de dll's gecopieerd worden.

Ook windows heeft een back-up programma aan boord. Je kan aangeven wat er gebackuped moet worden en waar, en er is de mogelijkheid om de back-up automatisch op bepaalde tijdstippen te laten lopen, maar de speciale software die met de externe harde schijf geleverd wordt is vaak gemakkelijker in het gebruik en heeft meer nuttige funkties, zoals het overschijven van een gewijzigd bestand na bijvoorbeeld 24 uur.

Als het enigzinds mogelijk is: maak een copie met twee verschillende branders: sommige DVD branders die bijna versleten zijn kunnen de schijf niet goed branden. De data kan de eerste maanden nog gelezen worden, maar van zodra er verouderingsverschijnselen optreden zullen deze marginale schijven niet meer gelezen kunnen worden. Hoewel branders zichzelf calibreren voor het schrijven (OPC of Optimum Power Calibration) zijn er meer verschillen tussen branders dan tussen merken van DVD Plaatjes.

Het spreekt vanzelf dat u enkel DVD R gebruikt, waarbij de data in het plaatje gebrand wordt (de hoge laserstroom veroorzaakt een chemische wijziging van de data-laag). Een DVD R is vergelijkbaar met een fonoplaat waarbij de data eenmalig geschreven wordt. Bij RW-plaatjes wordt de data geschreven door een fase-wijziging (struktuurverandering van de datalaag: amorf of kristallijn), en deze kan met de tijd vervagen. Een fase-wijziging is vergelijkbaar met een magnetisatie: in de loop van de tijd kan de magnetisatie van bijvoorbeeld een magneetband minder worden.

De schijfjes moet je in een droge en koele omgeving bewaren.

Je zou denken dat een digitaal bestand niet verminkt kan worden. En toch bij het versturen van afbeeldingen of het bewerken en opslaan van foto's kunnen er kleine verminkingen ontstaan. Lees hier verder: compressiefouten vermijden.