Studio


Fotografie » TechTalk » Fotostudio » Flitsers

We bespreken hier specifiek de studioflitsers. Wat je kan bekomen met een studioflitser (zelfs een goedkope set met twee flitsers en softboxen) kan je absoluut niet vergelijken met een flitser op het fototoestel, of zelfs met een externe flitser. Een nieuwe wereld gaat voor u open.

Zijn studioflitsers gevaarlijk voor de ogen?

Een zware studioflitser geeft evenveel licht als een paar lampen van 1000W. Hoewel dit niet gevaarlijk is omdat de puls zo kort is (weinig kans op verbranding (=blijvende letsel)), kan het wel storend zijn voor het model, zeker als de flitser op hoog vermogen gebruikt wordt. Enkele tips om het ongemak van de modellen te beperken:
  • Gebruik de flitser niet op zijn maximaal vermogen. Goede lenzen van kleinbeeld fototoestellen (reflex) halen hun maximale scherpte rond f/5.6 à f/8. Kleinere openingen zijn in het algemeen zinloos: gebruik een lager flitsvermogen. De flitskop zal trouwens veel langer meegaan!
  • Gebruik liefst softboxen: deze verdelen het licht over een groot oppervlakte en storen minder.
  • Laat nooit een naakte flitslamp (zichtbare lamp) afgaan in de buurt van een model. Monteer desnoods een honinggraat.
  • Plaats de lampen niet te dicht bij het gezicht, een meter is zeker een minimum. Als de lampen te dicht staan heb je zelf storende afstand-effekten.

Vermogen en "richtgetal"

Het begrip "richtgetal" wordt niet gebruikt bij studioflitsers. Met het richtgetal kan je de lensopening van je fototoestel snel uitrekenen aan de hand van de afstand tot het onderwerp. Bij studioflitsers worden er altijd accessoires gebruikt zodat het richtgetal zinloos geworden is.

Men gebruikt de joule als eenheid van (licht)energie. Een gewone flitser (richtgetal: 20) produceert ongeveer 40 Ws (watt seconde) of joule. Een normale studioflitser heeft een richtgetal van ongeveer 60 (350Ws) en een zware studio-flitser produceert meer dan 500 watt-equivalent. Een dergelijk hoog vermogen (dat overeenkomt met 5000W halogeenverlichting) is nodig bij het fotograferen van groepen. Voor individuele portretfotografie zijn een paar monoblocs van 100J voldoende (deze zijn te koop voor een paar honderden euro).

Het vermogen van een gewone studioflitser (350J) is te hoog als je een naakte flitser zou gebruiken, je zou moeten werken met onwaarschijnlijke openingen van ƒ/32. Accessoires die op de flitser gemonteerd worden verminderen de lichtopbrengst zodat je een opening van ƒ/8 zal gebruiken. Een lichtsterke lens is niet nodig bij studiofotografie als je kan beschikken over studioflitsers.

Modelling light

Professionele studio's gebruiken speciale flitslampen uitgerust met een pilootlamp ("modelling lamp") en een flitser. De modelling lamp (modeleerlicht in mooi nederlands) gebruik je om het effekt van de flits in te schatten. De gebruikte lamp is een gewone 60W halogeenlamp, dus veel te zwak voor een foto. Bij het nemen van de foto wordt er geflitst. Je kan het vermogen van iedere lamp instellen (zowel modelling lamp als flits worden met één regelaar ingesteld): 100%, 50%, 25%.

Het licht van de modelling light is nodig om de autofocus van het fototoestel te laten werken.


Micha
Studiofotografie: Denis Wöhler
Een minpunt is dat de lichthoeveelheid tussen modelling licht en flitslicht niet perfekt evenredig is over al je flitsers, waardoor het perfekte evenwicht dat je gecreerd hebt met de modelling lights verstoord wordt omdat de lichtintensiteit van de flitsers onvoldoende overeenkomt met de lichtintensiteit van de modelling lights. Van zodra je één gloeilamp hebt moeten vervangen is het evenwicht verloren. Bij defekt van een gloeilamp is de raad dan ook: alle gloeilampen vervangen. De flitslampen geven ook een ander soort licht dan de modelling lamp. Het verschil is miniem, maar niettemin zichtbaar.

Deze flitslampen zijn bepaald niet goedkoop en om een goede uitlichting van het volledige lichaam heb je bijvoorbeeld drie zulke flitsers nodig: achtergrondverlichting (om schaduwen te vermijden), modelverlichting (het model in zijn geheel) en detail- of accentverlichting (het gezicht op 25% vermogen) en/of strijklicht om het reliëf te beklemtonen. Je kan eventueel een flitser besparen door een reflektor te gebruiken en het hoofdlicht (strijklicht) te gebruiken om het gezicht extra uit te lichten.

Tegenwoordig kan je kant-en klare kits kopen voor zo'n 300€: twee flitsers van 150W met statief en kleine softbox. Het is voldoende om te beginnen met je fotostudio.

Nuttige funkties

Proportionele modelling light

Bij goedkope studioflitsers is het vermogen van de modelling light niet instelbaar (evenredig met het flitsvermogen). Je kan gewoon de flitser aan- of uit zetten. Een proportionele regeling is niet echt noodzakelijk.

Vermogensregeling

Ik heb vaak gewerkt met studioflitsers waarvan de helderheid traploos instelbaar is met een draaiknop (met een "klik" op halve, kwart en 1/8 vermogen). Deze flitsers hebben altijd mijn voorkeur omdat je heel snel het vermogen kan bijstellen (probeer dat maar es te doen met een flitser met digitaal toetsenbord). Bij het terugdraaien van het vermogen is de eerste flits altijd op het hoger ingesteld vermogen: de extra opgeslagen energie kan enkel opgebruikt worden door de flitslamp.

Signaal klaar

Professionele fotografen zijn het "beep" gewoon dat aangeeft dat de flitser klaar is voor gebruik. Echt noodzakelijk is deze funktie niet, maar het maakt deel uit van het "decorum" dat bij een professionele studioflitser hoort.

Batterijvoeding

Een losse batterijvoeding maakt het mogelijk op dezelfde flitsers (met accessoires) op verplaatsing te gebruiken. De batterijpacks moeten compatibel met de flitser zijn. Het zijn de duurste flitsers (Broncolor et Elinchrom) die over packs beschikken. Goedkopere flitsers hebben wel een connector, maar de batterijpacks zijn nergens te koop (Falcon Eyes) en de goedkoopste studioflitsers (Jimbei) kunnen enkel op netspanning werken. Batterijpacks zijn extreem duur en voorbehouden voor de professional.

Power recycling

Goedkope studioflitsers werken met een a-priori vermogensregeling: de elko die het flitsvermogen opslaat wordt zodanig geladen dat het gewenst vermogen geleverd zal worden. Bij dure flitsstudio's wordt de elko volledig opgeladen en wordt de flits onderbroken bij het bereiken van het gevraagd vermogen.

Deze tweede instelling heeft als voordeel dat de flitsen meer consistent in vermogen zijn, maar ook dat de flitser nagenoeg direct weer klaar is na een puls (vooral op lager vermogen) omdat er na de eerste puls nog voldoende energie aanwezig is voor een tweede lichtpuls.

Light modifiers

Lichtbronnen kunnen uitgerust worden met talrijke effektenfilters om het juiste beeld te bekomen (klassieke softbox, rechhoekige en octagonale softbox, snoot, honinggraat, lichtparaplu,...). Deze light modifiers worden op een andere pagina besproken.

Flitskop van een Broncolor flitser uitgerust met een ronde flitsbuis en een halogeenlamp (modelling light). De flitsers is in herstelling en de halogeenlamp brandt op laag vermogen.

Er is een beschermingsglas die rondspringend glas moet opvangen in geval van explosie van de flitsbuis (dit kan gebeuren als de buis op het einde van zijn levensduur gekomen is). De explosie kan nogal krachtig zijn want de flitser is uitgerust met meerdere zware condensatoren die geladen worden tot 350V voor een totale energie van 250 joule.

Flitsers

w

De klassieke octogon,
een softbox van ongeveer 80 cm

De informatie over studiofotografie voor de komst van de digitale fototoestellen heeft een nieuwe pagina gekregen.

Om de opstelling te testen werd er vaak een polaroid foto genomen (Instant fotografie).

Paginas die volgens Google je zouden kunnen interesseren

-