Ieder soort licht heeft eigen kenmerken, en die zijn terug te vinden op de uiteindelijke foto's.
Op deze pagina wil ik in de praktijk tonen wat het fototoestel ziet, naargelang het soort licht dat gebruikt wordt. Onze ogen passen zich aan aan de lichtomstandigheden, en ook een fototoestel heeft een automatische witbalans. Maar er zijn ook effekten die minder opvallen, en deze hebben niet noodzakelijk te maken met een verkeerde witbalans.
De kleurweergave-index van een lichtbron wordt besproken op de pagina over metamerisme, maar hier wil ik specifiek het praktisch resultaat tonen.
De foto's op deze pagina tonen wat het fototoestel echt ziet, voordat de foto's automatisch gecorrigeerd worden voordat ze op de geheugenkaart opgeslagen worden. Schrik niet, maar probeer het zelf eens: zet je fototoestel vast op een manuele kleurbalans van 6500K (daglicht) en begin te fotograferen. Ten tijde van de filmfotografie waren alle films voorzien voor deze kleurtemperatuur. Negatieven werden gecorrigeerd bij de afdruk, maar dia's konden niet gecorrigeerd worden.
Gloeilampen (halogeen)
Gloeilampen die als continu-licht gebruikt worden geven een mooi en aangenaam licht. Digitale fototoestellen houden ook van een dergelijk licht omdat het spectrum continu is. Het enige dat bijgewerkt moet worden is de witbalans, want er is een overmaat aan rode tinten. Het effekt is meer zichtbaar met gewone gloeilampen dan met halogeenlampen.Maar gloeilampen hebben een bijkomend effekt dat wij niet zien, maar digitale fototoestellen zijn daar wel gevoelig voor, namelijk infra rood licht. Een gloeilamp straalt hoofdzakelijk infra-rood licht, en alhoewel deze straling gefilterd wordt in het toestel zelf, komt er toch een gedeelte op de sensor terecht. De huid weerkaatst de infra-rode straling en mensen die met een infra-rode camera gefotografeerd worden zien er uit als spoken. Mensen die ooit met infra-rode film geęxperimenteerd hebben, weten waarover ik het heb.
Het digitaal fototoestel is niet in staat de overmaat aan straling tegen te houden. Infra-rood licht heeft de neiging de oneffenheden van de huid weg te werken, en dat is wel positief: een make-up is soms zelfs niet meer nodig. Het effekt is goed zichtbaar op de uitvergroting van de foto (gezicht).
Studio flitsers
De studioflitsers produceren zeer evenwichtig licht. Het lichtspectrum is continu, met een lichte overmaat aan blauw licht dat het toestel perfekt kan wegwerken. Het fototoestel ziet dat er met flitslicht gewerkt wordt en corrigeert automatisch het beeld: alle flitsers produceren eenzelfde soort licht. Goedkopere flitsers hebben een kleurtemperatuur die heel miniem verloopt naargegang het vermogen, maar in automatische modus kan het fototoestel dit probleemloos opvangen.De kleurcorrecties die uitgevoerd moeten worden zijn beperkt, want flitslicht komt goed overeen met daglicht.
Het filter effekt van de gloeilampen (dat de rode kleuren helderder toont) is niet meer aanwezig en details van de huid zijn meer zichtbaar. Dit is de reden dat make-up meer nodig is in de studio als er met flitslicht gewerkt wordt.
TL of LED licht
|
Led lampen worden hier besproken |
|---|
Het fototoestel heeft moeite om de witbalans correct uit te voeren omdat er geen standaard is wat betreft ledverlichting. Bepaalde tinten zijn onvoldoende aanwezig op de foto omdat de lamp deze tinten niet uitstraalt.
Fotografie met film
Fotografen die nog met film hebben gewerkt werden niet geconfronteerd met de problemen die hier aangehaald worden omdat de emulsie ongevoelig is voor infra-rood licht (gebruik van gloeilampen die veel IR stralen).
De filmgevoeligheid was zo laag dat men noodgedwongen moest flitsen, waardoor de kleurtemperatuur automatisch werd gecorrigeerd: nagenoeg alle films waren voorzien voor "daglicht/flitser".
Het is dus eerder een luxeprobleem die zich stelt: de fototoestellen zijn zo gevoelig geworden, dat er altijd en overal gefotografeerd kan worden. Ten tijde van de gevoelige film zou geen enkele fotograaf het in zijn hoofd halen te fotograferen bij TL licht: de kleuren zouden gewoon abominabel zijn. LED lampen bestonden toen nog niet.
De huidige fotografen trekken zich niet meer aan van het soort licht dat gebruikt wordt en hopen dat het fototoestel het beeld zal kunnen corrigeren. Maar hoe kunnen we dat doen?
| Origineel |
|---|
| Bewerkt |
We hebben als voorbeeld een model belicht door een sterke LED straler. De straler is gemaakt om veel licht te produceren, de kleurtemperatuur en kleurweergave-index is niet van belang.
De straler wordt op 5m geplaatst om storende afstand-effekten te vermijden (delen die dicht bij de lichtbron staan zijn overbelicht). De lichtbron is inderdaad krachtig, want ik kan normale instellingen gebruiken: ƒ/2, 1/90, 1600ISO.
De originele foto toont ons goed het effekt van de LED straler: een overmaat aan geel (en ook een beetje teveel blauw, maar dit valt hier nauwelijks op).
Ik heb verschillende opdrachten geprogrammeerd in Photoshop om dergelijke foto's te corrigeren:
- Lichte verschuiving van het geel naar het rood (<CONTROL>-<U>) van -15°
- Niveau-aanpassing (<CONTROL>-<L>): versterking van het rood en vermindering van het blauw en groen
- Afwerken door het rood wat helderder te maken (<CONTROL>-<U>)
Invloed van het soort lampen
| Halogeen gloeilamp (zonder witbalans) |
|---|
| Halogeen gloeilamp met kleurcorrectie |
| Studioflitser |
| TL of LED |