Dit is deel II van de pagina over light modifiers (accessoires voor de studioflitser). Hier geven we korte items (welk soort licht, waar best te gebruiken, hoe gebruiken, enz). Allemaal zeer praktische informatie
Softbox
Een softbox gebruik je best in de studio, want de meeste softboxen zijn moeilijk te hanteren en hebben wat meer ruimte nodig dan andere accessoires. Ze hebben redelijk sterke flitsers nodig.Softboxes zijn beschikbaar in verschillende vormen: vierkantig, rechthoekig en octogon, maar in de praktijk zal je echt weinig verschil zien tussen een octogon en een vierkantige of rechthoekige flitser (licht dat naar het onderwerp gestuurd wordt). Ik gebruik rechthoekige softboxen, 40×60cm en 20×80cm. Omdat de laatste softbox zo smal is, kan die veel gemakkelijker meegenomen worden in de auto zonder dat je die moet dementeren, wat een vervelende klus is.
Ik heb een test gedaan met een 20×80cm softbox horizontaal en vertikaal opgesteld op 1.5m van de muur, en er is in de praktijk maar zeer weinig verschil in het patroon dat op de muur geprojecteerd wordt.
| Horizontaal | Vertikaal |
|---|
Wat wel verschillend is, is het effet dat het op het onderwerp kan geven (smallere bundel in één richting). Om een gelijkmatige belichting van een rechtopstaande persoon te bekomen wordt de softbox vertikaal geplaatst, maar men kan de softbox verdraaien om de belichting aan te passen.
Plaatsing en gebruik
De softbox is algemeen toepasbaar van portret tot groepsfotografie, voornamelijk in de studio. In de meeste situaties kan één softbox volstaan.
Hoe dichter de softbox bij het onderwerp, hoe zachter het licht, maar om ongelijkmatige belichting te voorkomen moet de afstand tussen de voorkant van het softbox en het onderwerp minstens tweemaal de maximale dikte van het onderwerp zijn. Voorbeeld persoon krijgt het licht van de zijkant. Breedte van de persoon: 85cm, minimale afstand van de flitser 170cm.
Een softbox strooit licht in alle richtingen uit, het lichtvermogen zakt snel met de afstand. Bij fotoshoots op lokatie kunnen er storende refkekties ontstaan op gekleurde muren en onderwerpen die niet in beeld zijn.
Kit-reflector
Bij de aankoop zit er meestal een kleine reflector (∅ ongeveer 20cm) op de flitser gemonteerd. Deze reflector concentreert het licht en is ideaal om indirect gebruikt te worden (via een witte muur of een paraplu-reflector). De witte doorschijnende diffusor moet dan verwijderd worden (heeft hier totaal geen nut maar slorpt 50% van het vermogen op).Je kan de kit-reflektor ook gebruiken met de doorschijnende diffusor: als tweede lichtbron op lager vermogen heb je geen softbox nodig. Ook als key-light kan de kit-reflector met diffusor gebruikt worden, maar de kleine reflector geeft harde schaduwen (eventueel een tweede flitser gebruiken voor de opheldering).
Plaatsing en gebruik
Hoewel de kit-reflector een beter licht geeft dan een reportageflitser, is de kleine reflector eerder een noodoplossing. De kleine reflector is te gebruiken als fill light (aanvulling op laag vermogen) of bij indirect flitsen tegen een piepschuimen plaat of witte muur.
Een afstand van 1 meter tot het onderwerp is een beginwaarde voor een portret (2 à 3 meter voor een groep mensen).
Beauty dish
Het licht van de flitser wordt opgevangen en weerkaatst op de reflector. Het effekt is heel speciaal en is niet zo gemakkelijk in te schatten door de onervaren fotograaf. Je hebt het harde licht van de flitslamp zonder diffusor, maar met het licht dat afkomstig is van een groter oppervlakte.Het reliëf wordt beklemtoond (terwijl een diffusor de neiging heeft het beeld meer egaal te maken). De beauty dish kan de eigenschappen van het model beklemtonen, en wordt ook vaak gebruikt bij make up reklame (juist vanwege de typische eigenschappen van de beauty dish).
Ik werk regelmatig in een studio waar alle mogelijke accessoires voorzien zijn en heb enkele keren een beauty dish gebruikt, maar het is niet een accessoire die ik zou kopen.
Plaatsing en gebruik
De beauty dish is beperkt tot portrets (gezicht of buste) om de specifieke eigenschappen van het licht te benutten (tegelijk hard en zacht licht). De lichteigenschappen van de schotel gaan verloren als die op meer dan een meter geplaatst wordt.
Reflectieparaplu
De lichtparaplu heeft veel voordelen, voor mij één van de belangrijkste is dat die heel gemakkelijk is mee te nemen. Je kan die permanent in zijn etui laten en in een minuut op je flitser monteren (veel handiger dan een softbox rond te sleuren).Er zijn verschillende reflekterende lagen mogelijk: een witte laag geeft een effekt dat vergelijkbaar is met die van een softbox (met hier ook een verlies aan lichtsterkte, maar niet zo sterk als met een softbox). Een zilveren laag geeft een hoger rendement, maar de lichtverdeling is niet altijd evenwichting (hangt af van de plaatsing van de flitskop in de paraplu). Een gouden reflektielaag geeft een warmere teint, maar kies er één met een zebra-patroon zilver-goud anders is het effekt te sterk.
Je hebt redelijk vlakke paraplus die het licht in een brede bundel stralen: zij zijn perfekt geschikt om gebruikt te worden in kleine ruimtes. Eén vlakke paraplu kan een groep mensen uitlichten (geplaatst op 2 à 3 meter).
De bolle paraplus ("deep focus" genaamd) sturen een meer evenwijdige lichtstraal uit en worden best geplaatst op een zekere afstand van het onderwerp. Ze zijn ideaal om een groep mensen op afstand uit te lichten (catwalk).
De flitskop wordt doorgaans niet in het brandpunt van de parabool geplaatst maar erboven, waardoor de flitser naar beneden straalt (zie schematische tekening, orange lichtstralen). Hou daar rekening mee en gebruik de modelling light om te controleren waar het licht valt.
Op welke afstand moet de flitskop geplaatst worden? Dit doe je best met testen vooraf op een witte muur, want iedere combinatie flitskop en paraplu geeft verschillende effekten. De plaatsing is niet zo belangrijk bij paraplus met een witte reflectielaag. De lichtopbrengst is in het algemeen beter als de flitskop niet te ver van de reflektor geplaatst wordt (in het geval van een "deep focus" reflector moet de flitskop zelfs in de reflector geplaatst worden). Op de witte muur moet je vooral nagaan of je een effen witte vlek bekomt zonder delen die te donker of te helder zijn.
Plaatsing en gebruik
De reflectieparaplu kan in heel veel situaties gebruikt worden, en vooral op verplaatsing waar zijn gebruiksgemak heel hoog is.
Gebruikt met een witte reflektiedoek, dan heeft de paraplu de eigenschappen van een softbox (zie plaatsing en gebruik bij softbox). Met een zilveren doek heb je meer gericht licht, maar moet je letten op ongelijke lichtverdeling.
Een vlakke paraplu straalt breder uit dan een bolle paraplu. De ene wordt gebruikt in kleine ruimtes, de andere als de flitser op een zekere afstand staat (minstens 2 meter om de ongelijke lichtverdeling ongedaan te maken).
Doorschijnparaplu
Dooschijnparaplu's worden tegenwoordig minder gebruikt. Ze werden vroeger heel veel toegepast op verplaatsing, om de rompslomp van een zware softbox te vermijden, maar zoek je het effekt van een softbox met de voordelen van een paraplu, kies dan eerder voor een reflectieparaplu met witte laag.Doorschijnparaplus hebben een slechte lichtopbrengst: ofwel kies je een paraplu die zeer diffuus werkt en dan verlies je redelijk wat vermogen, ofwel kies je een meer doorlatende paraplu, maar dan heb je geen softbox effekt.
Dooschijnparaplus schijnen ook naar achteren en zijn daarom minder aangewezen in bepaalde situaties op verplaatsing: het licht dat naar achteren straalt kan bijvoorbeeld weerkaast worden door een gekleurde muur.
Dit is een accessoire die ik niet meer zou aanraden.
Plaatsing en gebruik
Indien je een doorschijnparaplu bezit kan je die gebruiken dicht bij het onderwerp (twee- à driemaal de diameter van de paraplu). Op grotere afstand gaat het softbox-effekt verloren.
Honingraat
Een honingraat (zwarte rooster) is soms standaard aanwezig bij bepaalde softboxen onder de vorm van een stoffen rooster die voor de softbox gemonteerd wordt. Het effekt is eerder beperkt omdat de lamellen eigenlijk te kort zijn. Bij zijlicht zorgt het voor een verhoging van het modelé (beklemtonen van het reliëf).Op de kit-reflector kan je een honingraat monteren die voor meer evenwijdig licht zorgt (er is minder strooilicht). De honingraat kan bijvoorbeeld gebruikt worden om een verticale lichtbundel op een model te laten vallen (beklemtonen van het modelé van fitness modellen).
Ook een beauty dish kan uitgerust worden met een rooster, waarbij het effekt van de beauty dish nog meer naar voren komt (textuur goed zichtbaar).
Een zwarte rooster zorgt voor een vermindering van het strooilicht en kan de contrastvermindering tegengaan. Wordt een flitser gebruikt als tegenlicht, dan is een rooster aangewezen om flares in de lens te vermijden.
Plaatsing en gebruik
Wordt gebruikt in alle situaties waar strooilicht te vermijden is (tegenlicht, accentueren van het modelé,...)
Ringflitser
Niet zozeer een accessoire, maar meestal een aparte flitser. Er bestaan accessoires die het licht van de reportageflitser ombuigen, het effekt daarvan is niet altijd goed (slechte lichtverdeling). Ik heb nog geen accessoire gezien die hetzelfde effekt kan geven als een echte ringflitser.De ringflitser wordt eerder gebruikt voor portrets en high fashion. De flitser moet op korte afstand gebruikt worden om het speciale effekt van de ringflitser naar voren te brengen (anders komt het effekt overeen met die van een gewone reportageflitser, maar zonder schaduwzoom). De flitser biedt geen meerwaarde voor een plan américain of een nog bredere uitsnede (behalve het ontbreken van de schaduw).
Plaatsing en gebruik
Te gebruiken op korte afstand, op het fototoestel gemonteerd.
Opstelling en gebruik
